Người sử dụng FOSS. Bây giờ tất cả chúng ta đều là Cộng sản và Tội phạm

Thứ năm - 11/03/2010 05:05

Special301: FOSS users. Now we're all Communists and Criminals

Gary Richmond, 2010-03-05

Theo:http://www.freesoftwaremagazine.com/columns/special_301_foss_users_now_were_all_communists_and_criminals

Bài được đưa lênInternet ngày: 05/03/2010

Lờingười dịch: Ai muốn biến tất cả mọi người sử dụngphần mềm tự do nguồn mở (FOSS) đều thành những têntội phạm? Liệu những kẻ đó có muốn cho các dân tộcnhư Việt Nam cái quyền được sống mà không phải mangtiếng là bọn “ăn cướp” hay không??? Thựcsự thì bọn họ muốn gì??? “Liệu những cơ quan nàycó không vận động hành lang cho USTR mạnh đối với việcáp dụng của 301Đặc biệt khi mà biết rằng Yahoo, Googlenhiềuchính quyền Mỹ sử dụng FOSS hay không? Còn lâu mớilà chống doanh nghiệp, nếu Google mới sinh bị ép phảitrả tiền cho một giấy phép Windows cho mỗi bản sao đượccài đặt trên kho máy chủ đầu tiên của họ và đã sửdụng những phần mềm sở hữu độc quyền đầy lỗi,không an ninh từ Redmond [Microsoft] thì nghi là nó có thểchui ra khỏi đất để tự tung chưởng tới sự áp đảotoàn cầu (dù nó cũng đã sử dụng cả những thứ sởhữu độc quyền nữa) được không. Liệu họ có tớithăm site chính thức của Nhà Trắng gần đây không? Ê,nóchạy trên Drupal, một Hệ thống Quản trị Nội dung tựdo đấy. Liệu họ có chuẩn bị đặt Obama vào mộtdanh sách theo dõi ưu tiên không? Rồi sẽ giám sát cả CIAchứ? Không. Nó sử dụng Tìnhbáo Nguồn Mở đấy. Úi cha! Bất kể bạn làm gì,đừng có nói cho họ rằng hạm đội tàu ngầm nguyên tửcủa Hải quân Mỹ đang sử dụng GNU/Linux đấy. Chạy êm,chạy sâu, chạy FOSS. Hãy chuốc lấy chiến tranh cho nhữngkẻ tội phạm này ngay lập tức đi”. Đồ ... Họ là ainhỉ? Đây này: “Tổ chức này (IIPA) đưa vào nhiều cáitên quen thuộc: MPAAvà RIAA để nêu lên 2 - và 2 tổ chức này được biếthỗ trợ việc Quản lý các Quyền Số - DRM (Digital RightsManagement) và DRM đòi hỏi các hệ thống đóng, sở hữuđộc quyền để hoạt động. Bạn đơn giản không thểép DRM lên FOSS. Liênminh Phần mềm Doanh nghiệp BSA cũng là một thành viêncủa IIPA và Microsoft là một thành viên của BSA.Thấy được bức tranh chưa?” Lũ kẻ cướp thực sựđang lộ nguyên hình???

Dường như không cóthời gian nghỉ ngơi từ lối sống ăn thịt của việcgây FUD (sợ hãi, không chắc chắn, nghi ngờ) củaMicrosoft và những mưu đồ của Doanh nghiệp Lớn. Chỉkhi nó dường như an toàn để đi ra khỏi phòng vệ sinhvà nhập vào một người sử dụng các phần mềm tự donguồn mở mà không bị tố cáo là một người Cộng sản,thì dường như là chúng ta bây giờ cũng đều là nhữngkẻ tội phạm - ngay cả nếu chúng ta không sử dụngnhững phiên bản ăn cướp của phần mềm sở hữu độcquyền. Kẻ có tội lần này là thứ gì đó được gọilà “Special 301301 Đặcbiệt”, một sự rà soát lại hàng năm của hiệntrạng của các luật về sở hữu trí tuệ nước ngoàiđược triển khai theo sự đỡ đầu của Văn phòng Đạidiện Thương mại Mỹ (USTR) mà nó là một Văn phòng Điềuhành của Tổng thống. Chính định nghĩa về tội phạmcó thể tạo ra bọn tội phạm từ từng người sử dụngPhần mềm Tự do nguồn mở (FOSS).

301 Đặc biệt khôngphải là một cuộc tấn công đặc biệt lên những ngườisử dụng riêng lẻ của GNU/Linux. Mục tiêu của nó làcác chính phủ nước ngoài với các luật bản quyền íthạn chế hơn so với nước Mỹ. Bạn có thể đánh cượcnhững đồng USD cuối cùng của bạn rằng nó không dừngở đó. Những cá nhân tư nhân có thể sẽ tiếp tục.Bây giờ, tôi có một lưu ý phi khoa học rằng nhiềungười sử dụng FOSS là một người tự do, không phảinói cánh tả. Tôi hơi không đúng cách một chút ở đây:bất kỳ ai mà biết tôi có thể muốn mô tả tôi nhưđang ở đâu đó bên cánh hữu. Nên, được mô tả nhưkẻ muốn lật đổ làm cho tôi mỉm cười - một cái cườimỉm hiểu biết. Tôi có thể sống với điều đó.

Bạn không phải làmột thành viên được trả tiền của việc đọc Guardian(tờ Người bảo vệ), nhai đậu lăng, các lớp học chatở thành phố để biết, hiểu và yêu triết lý của Unix(chính là một cái nhà thờ rộng là Unix) nhưng tôi vẽcon đường được phân hoàn toàn như một “tên tộiphạm”. Buồn cười thật. Nhưng đây là một sự sỉnhục quá xá, nên hãy nhìn vào sự tương tự phi lý nàyđể thấy những gì mà chúng thực sự có nghĩa và ai lànhững bạn đồng hành mà đứng hưởng lợi từ đó.

Thereseems to be no respite f-rom the predations of Microsoft FUD and themachinations of Big Business. Just when it seemed safe to come out ofthe closet and admit to being a user of free and open source softwarewithout being accused of being a Communist, it appears that we arenow criminals too—even if we are not using pirated versions ofproprietary software. The culprit this time is something called“Special 301”, an annual review of the status of foreignintellectual property laws carried out under the auspices of theOffice of the US Trade Representative (USTR) which is an ExecutiveOffice of the President. It’s definition of criminal would makecriminals of every single user of FOSS.

Special301 is not a specific attack on individuals users of GNU/Linux. It’starget is foreign governments with less restrictive copyright lawsthan the United States. You can bet your bottom dollar that itwouldn’t stop there. Private individuals would be next. Now, I havean unscientific notion that many FOSS users are of a liberal, not tosay leftwing bent. I’m somewhat atypical here: anyone who knows mewould probably describe me as being somewhe-re to the right of Atillathe Hun. So, being described as some pinko subversive causes me tosmile — a knowing smile. I can live with that.

Youdon’t have to be a fully paid up member of the Guardian reading,lentil chewing, metropolitan chattering classes to know, understandand love the Unix philosophy (it’s a wide church is Unix) but Idraw the line at being classed implicitly as a “criminal”. That’sfunny, yes. But it’s an insult too far, so let’s take a look atthis preposterous equivalence to see what they really mean and whoare the fellow travellers who stand to benefit f-rom it.

USTRcó một danh sách nhỏ

Vâng, bạn đọc đúngrồi đó. Nó có các danh sách theo dõi và ở đó bạn đangnghĩ những danh sách này đã tồn tại chỉ để giám sátnhững tên khủng bố. Hãy nghĩ lại. Theo website chínhthống của họ thì Ả rập Xê út chỉ vừa được loạibỏ khỏi danh sách đó vì chỉ ra sự bảo vệ quyền sởhữu trí tuệ (IPR) được cải thiện. Trong bản tóm tắtcủa họ về 301 Đặc biệt họ mô tả nghĩa vụ củaUSTR ”xác định những quốc gia mà phản đối sự bảovệ phù hợp và có hiệu quả về IPR hoặc từ chối sựtruy cập thị trường công bằng và vô tư cho những ngườimà họ dựa vào sự bảo vệ sở hữu trí tuệ”. Aitrong danh sách đó? Hầu như 40 quốc gia được liệt kêtheo các chủng loại rủi ro và rằng danh sách theo dõi nàyđang được khuyến khích cho USTR bởi Liên minh Sở hữuTrí tuệ Quốc tế (IIPA). Tổ chức này đưa vào nhiềucái tên quen thuộc: MPAA và RIAA để nêu lên 2 - và 2 tổchức này được biết hỗ trợ việc Quản lý các QuyềnSố - DRM (Digital Rights Management) và DRM đòi hỏi các hệthống đóng, sở hữu độc quyền để hoạt động. Bạnđơn giản không thể ép DRM lên FOSS. Liên minh Phần mềmDoanh nghiệp BSA cũng là một thành viên của IIPA vàMicrosoft là một thành viên của BSA. Thấy được bứctranh chưa?

Bạnkhông thể viện lý một cách hợp lý chống lại sự bảovệ những lợi ích kinh doanh hợp pháp nhưng phần nhamhiểm độc ác của trích dẫn đó đang hướng mục tiêuvào bất kỳ quốc gia nào từ chối sự truy cập thịtrường đối với những người mà họ dựa vào sự bảovệ sở hữu trí tuệ. Internet đang trôi nổi với các câuchuyện của các công ty, các Ủy ban và toàn bộ các quốcgia mà đang áp dụng và triển khai nguồn mở ưu tiên hơnWindows. Điều đó không ai là không để ý thấy.

Hình như, làm việcvới các phần mềm ăn cướp là không đủ. Chỉ hànhđộng của việc bảo vệ và hoặc sau này triển khai FOSSbị coi như một dạng ăn cướp hoặc chiến tranh kinh tếvì nó bằng cách này hay cách khác tước đoạt đi cơ hộicủa phần mềm sở hữu độc quyền để cạnh tranh.

TheUSTR has a little list

Yes,you read that right. It has watch lists and there you were thinkingwatch lists existed only to monitor terrorists. Think again.According to theirofficial website Saudi Arabia has just been removed f-rom thatlist for showing improved IPR protection. In their thumbnail sketchof Special 301 they describe the duty of the USTR “identifythose countries that deny adequate and effective protection for IPRor deny fair and equitable market access for persons that rely onintellectual property protection”.Who’s on the list? Almost forty countries sorted under riskcategories and that watchlist is being promoted to the USTR by theInternationalIntellectual Property Alliance (IIPA). This organisation includesmany familiar names: MPAA and RIAA to name two—and these twoorganisations are known supports of DRM and DRM requires closed,proprietary systems to function. You simply can’t force DRM onFOSS. The Business Software Alliance (BSA) is also a member of theIIPA and Microsoft is a member of the BSA. Getting the picture?

Youcannot reasonably argue against the protection of legitimate businessinterests but the sinister part of that quote is the targetting ofany country denying market access for persons that rely onintellectual property protection. The internet is awash with storiesof companies, Councils and entire countries adopting and deployingopen source in preference to Windows. That has not gone unnoticed.Apparently, dealing with pirated software is no enough. The mere actof advocating and or subsequently deploying FOSS is deemed as a formof piracy or economic warfare because it somehow deprives proprietarysoftware the opportunity to compete.

Có nhiều lý do vìsao các doanh nghiệp và các quốc gia (đặc biệt là cácquốc gia khá nghèo) áp dụng FOSS: giá thành, an ninh và,vâng, cố gắng hạn chế các phần mềm ăn cướp đểgiữ cho nước Mỹ và châu Âu rời khỏi lưng họ. Vâng,mỉa mai thay, sự áp dụng đó trả về cho họ bổn phậnphải nằm trong một danh sách theo dõi. Có nhiều cuộc nóichuyện về cách lựa chọn nguồn mở sẽ tạo ra “nhữngtrở ngại thương mại” (!) và kiềm chế một “sânchơi bình đẳng” cho phần mềm dựa trên IPR. Tệ hơn,việc bảo vệ FOSS thất bại để xây dựng sự tôn trọngcho IPR và từ chối sự truy cập tới các thị trườngchính phủ đối với sản phẩm của họ và vì thế đãcản trở tính cạnh tranh (khi, trong thực tế, chính phầnmềm nguồn đóng lại tạo ra những cản trở). Nhữngkhái niệm như “chống cạnh tranh” và “chống doanhnghiệp”, khi được sử dụng bởi Microsoft và bè lũ củachúng, chỉ là những từ mã dấu đi những đòi hỏi choviệc kiểm soát và độc quyền sở hữu. Và những khiếunại đối với IPR khai thác sự lộn xộn và hiểu sai vềbản chất thực sự của sở hữu trí tuệ - một kháiniệm mà Quỹ Phần mềm Tự do (FSF) mô tả như “một ảotưởng có sức quyến rũ”. (Bạn có thể đọc trả lờicủa FSF cho IIPA trên website của họ ởđây).

FOSScũng có IPR: nó được gọi là copyleft

Đây là sự kỳ lạ.Những tổ chức này dường như sẽ không hay biết mộtcách sung sướng về thực tế rằng nhiều năm họ vànhững người khác như Microsoft đã sử dụng FUD và nhữngđe dọa kinh tế để tạo ra một sân chơi được sắpđặt có lợi cho phần mềm sở hữu độc quyền. Bây giờhọ đang kêu vì sân chơi này đã bị lát lại tới mứcđó. Họ cũng dường như bỏ qua một cách thuận tiệnthực tế rằng FOSS không phải là một thứ gì đó nhưnhững vùng đất cằn cỗi miền tây hoang dã vô luật.FOSS cũng có IPR. Nó được gọi là GPL (và tất cả cácbiến thể của nó) và nó hoạt động theo copyleft. Nếubạn tung ra một phần mềm theo GPL thì bạn sẽ bị tróibuộc một cách pháp lý phải tôn trọng giấy phép duynhất của nó giống như bạn có thể nếu bạn chấp nhậnthỏa thuận giấy phép của người sử dụng đầu cuốiEULA của Microsoft.

Thereare many reasons why businesses and countries (especially relativelypoor ones) adopt FOSS: cost, security and, yes, trying to eliminatepirated software to keep the Americans and Europeans off their backs.Yet, ironically, that very adoption renders them liable to inclusionon a watchlist. There is much talk about how opting for open sourcecre-ates “trade barriers” (!). and inhibits a “level playingfield” for software based on IPR (Intellectual Property Rights).Worse, advocating FOSS fails to build respect for for IPR and deniesaccess to government markets for their product and thus impededcompetitiveness (when, in reality, it is closed source that cre-atesbarriers). Terms like “anti-competitive” and “anti-business”,when used by Microsoft and their ilk, are just code words concealingdemands for proprietary control and monopoly. And appeals to IPRexploit confusion and misunderstanding about the actual nature ofintellectual property—a term the FSF describes as “aseductive mirage”. (You can read the FSF response to the IIPAon theirwebsite.

FOSShas IPR too: it’s called copyleft

Thisis bizarre. These organisations seem to be blissfully unaware of thefact that for years they and others like Microsoft used FUD andeconomic threats to cre-ate a rigged playing filed to favourproprietary software. Now they are bleating because the field hasbeen tilted back to the level. They also seem to conveniently ignorethe fact that FOSS is not some kind of lawless wild west badlands.FOSS has IPR too. It’s called the GPL (and all its variants) and itoperates under copyleft. If you release software under the GPL youare as legally bound to respect its unique licence as you would be ifyou accept Microsoft’s EULA.

Bằng việc sử dụngFOSS và GPL bạn không vi phạm bản quyền sở hữu. Bạnchỉ chọn và “xây dựng sự tôn trọng” cho một dạngkhác của giấy phép. Thông thường, khi các quốc gia dựnglên các hàng rào thương mại thì nó được gọi là chủnghĩa bảo hộ. Bây giờ chúng ta dường như có điềungược lại hoặc chủ nghĩa bảo hộ ủy quyền nơi màbạn âm mưu ngăn cản áp dụng FOSS bằng cách cầu khẩnsự tương tự số của các luật báng bổ. Giống nhưEric Cartman đòi hỏi “hãy tôn trọng uy tín của tôi”.Khi sự cạnh tranh được quan tâm, những cơ quan này dườngnhư có một định nghĩa rất lạ kỳ của những từ ngữđó. Một mô hình độc quyền của phần mềm sở hữuđộc quyền có thể cấm đoán sự cạnh tranh và đổimới sáng tạo lành mạnh. Bạn chỉ cần nhìn vào cách màtrình duyệt Firefox của Mozilla đã giành được một thịphần lớn và ngày càng gia tăng và đã ép Microsoft phảiđổi mới trình duyệt IE6 đang hấp hối với những tínhnăng bắt chước, để thấy rằng sự cạnh tranh là tốt.Sự lôi cuốn đối với “xây dựng sự tôn trọng”không gì ít hơn là một sự lôi cuốn đối với sự phụctùng vô điều kiện đối với quyền tác giả. Chúngdường như sẽ sống trong thế giới này như nó đã từngtrước thời kỳ Cải cách hoặc Chiếu sáng.

IIPAcó một đường vòng mỉa mai

GNU/Linux và các biếnthể khác của UNIX có thể không giành được mức độlôi cuốn được trải nghiệm bởi Microsoft trên máy tínhđể bàn nhưng sự thâm nhập của chúng trong khu vực máychủ là đáng kể. Liệu những cơ quannày có không vận động hành lang cho USTR mạnh đối vớiviệc áp dụng của 301 Đặc biệt khi mà biết rằngYahoo, Google và nhiều chính quyền Mỹ sử dụng FOSS haykhông? Còn lâu mới là chống doanh nghiệp, nếu Google mớisinh bị ép phải trả tiền cho một giấy phép Windows chomỗi bản sao được cài đặt trên kho máy chủ đầu tiêncủa họ và đã sử dụng những phần mềm sở hữu độcquyền đầy lỗi, không an ninh từ Redmond thì nghi là nócó thể chui ra khỏi đất để tự tung chưởng tới sựáp đảo toàn cầu (dù nó cũng đã sử dụng cả nhữngthứ sở hữu độc quyền nữa) được không. Liệu họcó tới thăm site chính thức của Nhà Trắng gần đâykhông? Ê, nó chạy trên Drupal, một Hệ thống Quản trịNội dung tự do đấy. Liệu họ có chuẩn bị đặt Obamavào một danh sách theo dõi ưu tiên không? Rồi sẽ giámsát cả CIA chứ? Không. Nó sử dụng Tình báo Nguồn Mởđấy. Úi cha! Bất kể bạn làm gì, đừng có nói cho họrằng hạm đội tàu ngầm nguyên tử của Hải quân Mỹđang sử dụng GNU/Linux đấy. Chạy êm, chạy sâu, chạyFOSS. Hãy chuốc lấy chiến tranh cho những kẻ tội phạmnày ngay lập tức đi.

Một trong những giảthiết kinh điển, sai lầm được thực hiện bởi nhữngchỉ trích của FOSS được khai thác bởi các cơ quan ô dùnày là việc nó là chống doanh nghiệp. Đây là một trongnhững chuyện thần thoại thường ngày ở huyện, trò phùthủy với những hình ảnh của những đám choai choailoang lổ, lập trình trong những phòng ngủ. Không nghi ngờgì, nhiều việc lập trình được thực hiện cho tự dotheo cách đó và được tung ra theo GPL đơn giản vì mộtnhà lập trình phần mềm “nghiệp dư” đã có một mongmuốn từ không có gì hoặc đã phải tự viết phần mềmcho mình vì nó đơn giản là chưa có sẵn mà nhiều phầnmềm FOSS từng thế, và sẽ tiếp tục được viết bởicác lập trình viên chuyên nghiệp. Họ làm việc cho cáccông ty như Red Hat, Canonical và SuSE. Họ viết và tung mãnguồn theo GPL và các biến thể của nó, trao nó cho cộngđồng và họ có thể phát triển nó tiếp và theo nhữngđường hướng mới và các công ty có thể sử dụng lạinó. Một ví dụ tuyệt vời của sự cộng sinh đôi bêncùng có lợi này là mối quan hệ giữa những người lậptrình và dự án WINE - và cái đó tạo điều kiện thuậnlợi cho phần mềm Windows trên GNU/Linux.

FOSS:chủ nghĩa tư bản, đỏ tận răng và móng?

Tôi nghi là những cơquan như IIPA biết tất cả điều này. Họ chỉ chọn đểgây hoang mang vì mục đích của việc gia tăng mô hìnhkinh doanh và những lợi ích của họ nhưng điều đókhông có nghĩa là chúng ta không phải lo lắng bởi nhữngmưu toan mới nhất này để gạ USTR; một cơ quan mà tôiđồ răng, như nhiều chính phủ trên khắp thế giới,rằng chỉ quá hạnh phúc để hạ cái lỗ tai cho bọn vậnđộng hành lang thì thầm một cách nham hiểm về nhữngquốc gia xỏ lá ba que, ăn cướp và bản quyền. Sự mỉamai của diễn biến này là việc FOSS đại diện cho mộtdạng tư bản chủ nghĩa với thị trường tự do không bịcản trở mà nó nên là cái tên được kiểm tra trong cácbài viết của Frederick Hayek và Karl Popper. Nó có tính phávỡ. Cảm ơn Trời.

Byusing FOSS and the GPL you are not violating proprietary copyright.You are just choosing and “building respect” for a different kindof licence. Normally, when countries erect trade barriers it’scalled protectionism. Now we seem to have reverse or proxyprotectionism whe-re you attempt to prevent adoption of FOSS byinvoking the digital equivalent of blasphemy laws. Sounds like EricCartman demanding “respect my authority”. As far as competitionis concerned, these bodies seem to have a very strange definition ofthat word. A monopolistic model of proprietary software can inhibithealthy competition and innovation. You need only look at howMozilla’s Firefox browser has grabbed a large and increasing marketshare and forced Microsoft to innovate the near moribund IE6 browserwith imitative features, to see that competition is good. The appealto “build respect” is nothing less than an appeal tounconditional obedience to authority. They seem to be living in theworld as if it was before the Reformation or the Enlightenment.

TheIIPA’s had an irony bypass

GNU/Linuxand other Unix variants may not have gained the degree of tractionexercised by Microsoft on the desktop but their penetration in theserver domain is substantial. Aren’t the bodies lobbying the USTRhard for adoption of Special 301 aware that Yahoo, Google and many USgovernments use FOSS? Far f-rom being anti-business, if the nascentGoogle had been forced to pay a Windows licence for every copyinstalled on their first server farm and used buggy, insecureproprietary software f-rom Redmond it is doubtful that it would havegot off the ground to launch itself to global dominance (though ithas also used proprietary stuff too). Have they visited the officialWhitehouse site recently? Yep, it runs on Drupal, an open and freeContent Management System (CMS). Are they going to put Obama on apriority watchlist? Will the CIA be monitoring it? Nope. It’s usingOpenSource Intelligence. Oops! Whatever you do, don’t tell themthat the US Navy nuclear submarine fleet is using GNU/Linux. Runsilent, run deep, run Foss. Court martial those criminalsimmediately.

Oneof the classic, erroneous assumptions made by critics of FOSSexploited by these umbrella bodies is that it is anti-business. Thisis one of those persistent urban myths, conjuring up images ofspotty, geeky adolescents coding away in manky bedrooms. Doubtless,much coding is done for free that way and released under the GPLsimply because an “amateur” software developer had an itch toscratch or had to write the software themselves because it simplywasn’t available but much FOSS software was, is and will continueto be written by professional developers. They work for companieslike Redhat, Canonical and SUSE. They write and release code underthe GPL and its variants, give it to the community and they candevelop it further and in new directions and the companies can reuseit. A perfect example of this mutually beneficial symbiosis is therelationship between Codeweavers and the WINE project—and that tofacilitate Windows software on GNU/Linux.

Foss: capitalism, red intooth and claw?

I suspect that bodieslike the IIPA know all this. They just choose to obfuscate for thepurpose of advancing their business model and profits but thatdoesn’t mean we shouldn’t be worried by this latest attempt tomug the USTR; a body I suspect, like many governments across theworld, that is only too happy to bend an ear to lobbies mutteringdarkly about rogue states, piracy and copyright. The real irony ofcourse is that FOSS represents a form of untrammeled free-marketcapitalism which should be name checked in the writings of FrederickHayek and Karl Popper. It’s that subversive. Thank God.

Dịch tài liệu: LêTrung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com

 Tags: legal, policy

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Về Blog này

Blog này được chuyển đổi từ http://blog.yahoo.com/letrungnghia trên Yahoo Blog sang sử dụng NukeViet sau khi Yahoo Blog đóng cửa tại Việt Nam ngày 17/01/2013.Kể từ ngày 07/02/2013, thông tin trên Blog được cập nhật tiếp tục trở lại với sự hỗ trợ kỹ thuật và đặt chỗ hosting của nhóm phát triển...

Bài đọc nhiều nhất trong năm
Thăm dò ý kiến

Bạn quan tâm gì nhất ở mã nguồn mở?

Thống kê truy cập
  • Đang truy cập212
  • Máy chủ tìm kiếm9
  • Khách viếng thăm203
  • Hôm nay20,364
  • Tháng hiện tại499,990
  • Tổng lượt truy cập31,978,316
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây