‘Tầm quan trọng của các kỹ năng tư duy phản biện và linh hoạt của học sinh TVET đối với năng lực AI’ - bản dịch sang tiếng Việt

Thứ năm - 10/04/2025 06:02

Là bản dịch của tài liệu cho UNESCO xuất bản tháng 10/2023.

“Giới thiệu

Trí tuệ nhân tạo - AI (Artificial Intelligence) đang nhanh thâm nhập chóng và không ngừng nghỉ vào cuộc sống trong các xã hội, nơi làm việc, và các cơ sở giáo dục khắp trên thế giới. Giáo dục và đào tạo kỹ thuật và nghề - TVET (Technical and Vocational Education and Training) chủ yếu chuẩn bị cho học sinh các công việc và nhiệm vụ ở trình độ trung cấp, hoạt động trong một lĩnh vực mà AI đang ngày càng tự động hóa các nhiệm vụ lặp đi lặp lại tại nơi làm việc. Thực tế trong bối cảnh này là người lao động vì sự sống còn của chính họ cần phải linh hoạt trong cách tiếp cận và do đó cởi mở với những thay đổi tại nơi làm việc bao gồm cả các cơ hội thay đổi nghề nghiệp. Do đó, các nhà giáo dục TVET có trách nhiệm chuẩn bị cho học sinh của mình những kỹ năng hỗ trợ sự linh hoạt trong tư duy. Điều này củng cố sự điều chỉnh của họ trong môi trường làm việc năng động, thay đổi nhanh chóng và được truyền tải bằng AI.

Do đó, các chương trình TVET nên bồi dưỡng cho học sinh các kỹ năng mới trong việc hiểu và làm việc với AI, cũng như phát triển các kỹ năng đó thành những người học suốt đời thông qua những gì được gọi là các kỹ năng "xuyên suốt" (transversal) (Nuthall, 2023). Hoạt động trong và cùng với các kỹ năng kỹ thuật như toán học, máy tính và kỹ năng thiết kế kỹ thuật, những kỹ năng này giúp người lao động trở nên năng động, có khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi và do đó có thể "xác định và khai thác các cơ hội trên con đường sự nghiệp" (UNESCO, 2014, tr.15). Các kỹ năng xuyên suốt quan trọng bao gồm tư duy linh hoạt và phản biện, giúp cá nhân giải quyết các vấn đề và khó khăn trong một thế giới đang thay đổi và thấm nhuần AI.

Khung năng lực số - DCF (Digital Competence Framework) trình bày các cấu trúc phân tích và có hệ thống về các kỹ năng số cần thiết cho các vai trò cộng đồng, công nghiệp và nghề nghiệp cụ thể và có thể có lợi cho các nhà giáo dục TVET. Trang web UNESCO-UNEVOC 'Khung năng lực số dành cho giáo viên, học sinh và công dân' trình bày cơ sở dữ liệu DCF hữu ích cho các nhà giáo dục TVET và các bài viết về 'chủ đề nóng' về số hóa và TVET. Bài viết này trình bày một số DCF hiện có có liên quan đến các nhà giáo dục TVET để chuẩn bị cho học sinh của họ đối mặt với thế giới AI và công nghệ đang thay đổi. Những DCF này hỗ trợ sự phát triển tư duy phản biện của học sinh, là nền tảng cho công việc linh hoạt và các phương pháp tiếp cận nhận thức.”

Tự do tải về bản dịch sang tiếng Việt của tài liệu có 13 trang tại địa chỉ: https://www.dropbox.com/scl/fi/l36fe7k3g05h030bisldd/TVET_students_AI_competence_Vi-06042025.pdf?rlkey=ix07ffgq02cooe1lnajr9ifir&st=eyuyiiqn&dl=0

Xem thêm: