Hệ điều hành nguồn mở GNU/Linux đã cứu sống Windows XP như thế nào?

Số là ngày 30/06 vừa qua, Microsoft đã chính thức khai tử cho phiên bản hệ điều hành nổi tiếng và thông dụng nhất từ trước tới nay cho máy tính cá nhân, cả để bàn lẫn xách tay, sau gần 7 năm tồn tại của nó, kể từ ngày 25/11/2001 khi nó lần đầu tiên được phát hành tại New York, Mỹ, một phiên bản có vòng đời lâu nhất trong lịch sử các phiên bản hệ điều hành Windows của Microsoft.

Bảng 1. Lịch sử phát hành các phiên bản Windows của Microsoft

Việc khai tử này được cụ thể hoá bằng các hành các động là sau ngày 30/06/2008, các nhà sản xuất máy tính cá nhân PC sẽ chấm dứt việc bán các máy tính có cài đặt Windows XP; Ngày 31/01/2009 Microsoft sẽ chấm dứt bán XP hoàn toàn; Ngày 14/04/2009 sự hỗ trợ theo dòng chính thống sẽ chấm dứt. Việc bảo hành tự do chỉ hạn chế đối với việc sửa các lỗi về an ninh; Ngày 08/04/2014 tất cả các hỗ trợ cho XP sẽ chấm dứt.

Ric-hard Matthew Stallman, người truyền giáo và là huyền thoại sống của thế giới phần mềm tự do, khi được hỏi để nói về Microsoft chỉ bằng một câu, ông đã nói từ: PHIÊN BẢN (versions). Vâng, nguồn thu nhập chủ yếu của Microsoft là từ các phiên bản cho các khách hàng mua mới và các khách hàng cũ cần được nâng cấp. Và dù muộn hơn nhiều so với những phiên bản tiền nhiệm, nhưng Windows Vista cuối cùng cũng đã được phát hành vào ngày 27/01/2007 với sứ mệnh là để thay thế cho Windows XP. Thế nhưng, sau hơn 1 năm, Vista không những đã không hoàn thành được sứ mệnh được giao, mà ngược lại, làm dấy lên nỗi lo lắng của những người sử dụng Windows do sự cồng kềnh, đòi hỏi phần cứng cao, giá thành cao mà sự tiện dụng lại không được như người ta mong đợi ở nó, bất chấp những chiến dịch quảng cáo rầm rộ của Microsoft trên toàn cầu, kể cả việc hạ giá thành của Vista.

Mặt khác, giấc mơ xưa của ông chủ Micrsoft là Bill Gates với mỗi máy tính cá nhân được cài đặt Windows trên mỗi chiếc bàn của mọi người đã không còn là ý tưởng mới khi mà ngày nay giấc mơ đó đã được biến đổi thành mỗi máy tính trên đùi mỗi người nhưng được cài đặt không phải bằng Windows, mà bằng các hệ điều hành nguồn mở GNU/Linux đã chín muồi cả về sự tiện dụng với người sử dụng cũng như các tính năng, chức năng công việc và đi cùng với nó là hàng loạt các phần mềm tự do nguồn mở khác với chi phí bản quyền bằng không (0), tiêu chí mà Microsoft Windows dù có là phiên bản nào chăng nữa, cũng không có cách gì để mang ra so sánh được.

Và khi Intel, hãng sản xuất các bộ vi xử lý hàng đầu thế giới, trong quá khứ vẫn thường được biết tới như một trong 2 thành viên của liên minh Wintel (Widows – Intel) vừa cho ra đời con chip mới Atom có thể sử dụng để làm con tim và khối óc cho một cuộc cách mạng mới với một thế hệ máy tính xách tay mới nhỏ gọn hơn, sử dụng ít năng lượng hơn, kết nối ngon lành được với Internet, rẻ hơn, và quan trọng hơn cả là nó đặc biệt phù hợp khi đi với các hệ điều hành GNU/Linux được tuỳ biến theo các module nhỏ, gọn nhưng vẫn đầy đủ tính năng, chức năng, điều mà các hệ điều hành Windows, kể cả là Windows XP, cũng không thể làm được trong thời gian hiện tại và ít nhất là trong vòng vài năm nữa. Điều này càng được thể hiện rõ khi mà chính ông giám đốc điều hành CEO của Intel là Ottelini gần đây đã tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn với Associated Press rằng: “Vista chiếm bộ nhớ lớn hơn, các yêu cầu đồ hoạ lớn hơn và mức giá cao hơn”, và rằng “Đây tất cả là về máy tính giá rẻ. Tôi thấy nhiều hoạt động trong các thiết bị internet di động, dạng của cuộc cách mạng về thiết bị cầm tay này, đang tập trung xung quanh Linux”.

Và thế là, méo mó có hơn không, Microsoft đã phải công bố gia thời hạn sống cho Windows XP Home, một phiên bản trong họ Windows XP được đặc cách có quyền sống cho tới hết tháng 06/2010 để có thể chí ít là còn chui vào được những dòng máy sử dụng những con chip đời cũ trước thời Atom của Intel trong một vài dòng, chứ không phải tất cả, các máy tính xách tay siêu nhỏ như đã nêu ở trên, chí ít như trong dòng máy Asus Eee của Asustek chẳng hạn, một hãng sản xuất các máy tính loại nhỏ này vừa nổi đình nổi đám trong thời gian mới gần đây, có đại bản doanh ở Đài Loan. Các chuyên gia công nghệ thông tin thế giới đã ví von rằng việc đưa Windows Vista vào trong các dòng máy này sẽ không khác gì đưa một con voi vào trong một cái phòng. Một so sánh thật ngộ nghĩnh và đáng yêu.

Có điều, các chuyên gia cũng cảnh báo rằng, các doanh nghiệp chớ có sử dụng Windows XP Home trong mạng kinh doanh của mình, vì nó tuy sẽ làm việc mọi thứ đều trơn tru, nhưng bảo mật thì sẽ không đáp ứng được, lý do đơn giản vì nó được sản xuất ra chuyên để cho môi trường làm việc ở gia đình, còn Windows XP Professional mới có thể làm được điều mà các doanh nghiệp mong muốn. Chỉ tiếc rằng, cho tới lúc này, chính bản thân Microsoft còn chưa cho nó cái quyền được sống. Họ muốn các doanh nghiệp chuyển sang Vista, đơn giản vì bằng cách đó, túi tiền của họ mới có thể phồng lên nhanh chóng được cho dù Vista có khiếm khuyết thế nào đi chăng nữa.

Câu chuyện là như vậy đấy, không phải ai khác, mà chính các hệ điều hành GNU/Linux đã cứu sống Windows XP đấy, cho dù không phải là trọn vẹn.

Trần Lê