Công nghệ mở phải là then chốt

Chiếnlược khoa học, công nghệ và đổi mới của Việt Nam,giai đoạn 2011-2020 - Công nghệ mở phải là then chốt

Ngày 05/10/2011, tạiHà Nội, đã diễn ra hội thảo: Chiến lược khoa học,công nghệ và đổi mới (STI) của Việt Nam, giai đoạn2011-2020, do Viện Chiến lược và Chính sách KHCN, Bộ KHCNphối hợp với Tổ chức Phát triển Công nghiệp củaLiên hiệp quốc (UNIDO) tổ chức. Hội thảo được tổchức với hy vọng là một diễn đàn trao đổi về tươnglai của hệ thống STI của Việt Nam, tập trung vào các ýkiến đóng góp cụ thể cho bản Dự thảo Chiến lượcSTI giai đoạn 2011-2020, các vấn đề mang tính chính sách,tạo ra nhận thức và mối liên kết giữa các chuyên giaquốc tế và các đối tác liên quan của Việt Nam.

Bên cạnh các bàitrình bày và các ý kiến đóng góp của phía Việt Nam,hội thảo đã được nghe nhiều bài trình bày và nhiềuý kiến đóng góp quý báu của các thành viên ban tư vấnquốc tế gồm 10 chuyên gia từ nhiều quốc gia và tổchức khoa học công nghệ trên thế giới như Bolivia, ĐanMạch, Pháp, Anh, Phần Lan, Hàn Quốc và Áo.

STI là một vấn đềlớn, có liên quan tới nhiều ngành, nhiều lĩnh vực khoahọc trong xã hội. Là người làm việc trong lĩnh vựccông nghệ thông tin và phần mềm máy tính, bài viết nàychỉ nêu một số ý kiến cá nhân có liên quan tới lĩnhvực phần mềm máy tính, với hy vọng có thể đóng gópđược vào trong nội dung của các chính sách Chiến lượcSTI của Việt Nam giai đoạn 2011-2020.

Nghiên cứu(Research) và đổi mới (Innovation), như trong bài trình bàycủa ông Henri Dou, Giám đốc tổ chức Atelis, chuyên giacủa WIPO, được định nghĩa như sau:

Việc phát triển hệthống đổi mới là để làm cho những thứ nêu trên cóhiệu quả, như để làm cho đầu tư trong nghiên cứu vàphát triển (R&D) có lãi. Hãy xác định những khó khănvà khả năng đầu tư.

Ông đưa ra mộtkhuyến cáo tiếp cận tích cực và thực dụng rằng đểchuyển động nhanh, điều cần thiết với Việt Nam vàolúc này là nên sử dụng các bằng sáng chế có sẵntrong miền công cộng, những bằng sáng chế đã hết thờihạn 20 năm bảo hộ. Những bằng sáng chế loại này lànhiều vô số trong các kho lưu giữ các bằng sáng chếtrên thế giới, trong đó có cơ sở dữ liệu các bằngsáng chế của Mỹ mà Việt Nam có thể sử dụng một cáctự do bằng một công cụ tìm kiếm các bằng sáng chếnhư Matheo - Patent, có thể tìm thấy trên Internet tại địachỉ: http://www.matheo-patent.com.

Điều này có lẽlà phù hợp với nhiều ngành công nghiệp của Việt Nam,dù có thể đối với một số ngành, ví dụ như phầnmềm máy tính, nó không hẳn là phù hợp và được đềcập tới ở cuối bài này.

Bài trình bày củaông Martin Fransman, Giáo sư kinh tế và Giám đốc sáng lậpViện nghiên cứu Công nghệ Nhật Bản - Châu Âu, Đạihọc Edinburg, đề cập tới các hệ sinh thái của cácngành khác nhau.

Một hệ sinh tháiđược xác định như các nhóm các tay chơi tạo ra nhữngđổi mới thông qua những tương tác cộng sinh và cùngtiến bộ của họ với môi trường của họ.

Ông nhấn mạnh rằngcác hệ sinh thái ngành là sống còn và các ngành khácnhau thì các hệ sinh thái ngành có những nét đặc trưngkhác nhau. Ví dụ như các hệ sinh thái ngành của côngnghệ thông tin và truyền thông (ICT), công nghệ sinh họcvà ô tô là hoàn toàn khác biệt nhau, làm việc theo cáccách thức khác nhau một cách cơ bản.

Ông cho rằng, việccơ quan nào sẽ chịu trách nhiệm, không chỉ đối vớihệ thống STI, mà còn đối với toàn bộ các hệ sinhthái đổi mới của các ngành, mới là trọng tâm chínhcủa việc ra quyết sách về đổi mới.

Cũng chính vì nhữngkhác biệt của các hệ sinh thái khác nhau này, gợi ý chochúng ta cách tiếp cận đối với việc sử dụng cácbằng sáng chế như ở trên vừa nêu có thể sẽ là khônggiống hệt như nhau giữa các ngành khác nhau.