Trung Quốc chọn cái gì: OOXML, ODF và UOF?

Theo: http://www.consortiuminfo.org/standardsblog/article.php?story=20070817070419313

Bài được đưa lên Internet ngày 17/08/2007

Microsoft dường như đang bay cao tại Trung Quốc thời gian qua. Bill Gates đã thăm vài ngày ở Bắc Kinh đầu năm nay trong các cuộc hội đàm với các quan chức cấp cao, sau khi đón tiếp Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào vào mùa xuân trước đó tại nhà riêng của Gates. Và các bản sao hợp pháp của các sản phẩm Microsoft dường như cuối cùng chạm mặt đất so với các bản sao chép lậu, mặc dù giá thành của việc giảm giá chúng tới các mức hầu như không thể tưởng tượng được (các sinh viên nay có thể có một bộ Windows/Office với giá thành không tưởng là 3USD). Nhiều quyết định mang tính thực dụng để lấy lòng tin của Microsoft khi chấp nhận thực tế của Trung Quốc và không cố ép phải có mọi thứ theo cách riêng của hãng.

Microsoft has seemed to be flying high in the Peoples Republic of China lately. Bill Gates spent several days in Beijing earlier this year in meetings with high-level officials, after hosting Chinese President Hu Jintao the spring before at Gate's own home. And legitimate copies of Microsoft products appear to be at last gaining ground in comparison to pirated copies, albeit at the price of discounting them to almost unimaginable levels (students can now reportedly obtain a Windows/Office bundle for the incredible price of $3). Many credited Microsoft's pragmatic decision to accept Chinese realities and not insist on having everything its own way.

Mặc dù, mặt khác, liêu người Trung Quốc có mỉm cười trên đường tới ngân hàng, mang theo mọi thứ họ có thể và trả một chút gì đó để đổi lại hay không. David Kirkpatrick đã hỏi câu hỏi đó dưới đầu đề bài viết vào hồi tháng 4 của ông trên Fortune, gọi là “Microsoft đã chinh phục Trung Quốc như thế nào: Hay đây là một phương cách khác?” Kirkpatrick đã theo chuyến đi của Gates hồi tháng 4 tới Bắc Kinh, và đã chứng kiến địa vị của một ngôi sao nhạc rock và lối vào ở mức cao mà Gates đã tận hưởng. Cuối cùng, Kirkpatrick kết luận rằng cả 2 phía đang làm tốt, cảm ơn bạn, ngay cả nếu Trung Quốc có thể đang làm cho “tốt hơn”.

Others, though, wonder whether the Chinese are smiling all the way to the bank, taking everything they can get, and giving little in return. David Kirkpatrick asked that question in the title of his April Fortune piece, titled How Microsoft conquered China: Or is it the other way around? Kirkpatrick hitched a ride on Gates' April trip to Beijing, and witnessed the rock star status and high level access Gates enjoyed. In the end, Kirkpatrick concluded that both sides are doing just fine, thank you, even if China may be doing "finer."

Nhưng có thể là không. Một câu chuyện tôi đã theo ở Trung Quốc đôi lúc là sự phát triển của tiêu chuẩn định dạng tài liệu mở của chính Trung Quốc, được gọi là Định dạng Văn phòng Thống nhất – UOF (Unified Office Format). Nay, 2 câu chuyện liên quan tới UOF, OOXML và ODF đã xuất hiện trong 10 ngày trở lại đây trong phiên bản tiếng Anh của dịch vụ thông tin do chính phủ quản lý Xinhua mà nó cung cấp việc đọc thời tiết thú vị về mức độ ấm áp của quan hệ giữa Redmond và Bắc Kinh. (Bạn có thể đọc chi tiết về UOF ở đây và ở đây).

But perhaps not. One story I've been following in China for some time is the development of China's own home-grown open document format standard, called UOF (for Unified Office Format). Now, two stories involving UOF, OOXML and ODF have appeared in the last ten days in the English language version of the state-owned Xinhua news service that provide an interesting temperature reading on the warmth of the Redmond-Beijing relationship. (You can read more about UOF here and here.)

Trước hết, một vài điều cơ bản. Trung Quốc đã bắt tay vào một chiến lược tiêu chuẩn rất mạnh mẽ do nhà nước bảo trợ và cấp tiền. Tham gia chiến lược này là vô số các nhân viên chính phủ và các viện, với các đánh giá về tổng số lượng của họ lên tới nhiều ngàn người. Nguyên nhân xâu xa bên trong là một sự phẫn uất có thể hiểu được của Trung Quốc sẽ bị bỏ riêng ra ở tình trạng giá thành thấp, cửa hàng ít lãi đối với các công ty là chủ các bằng sáng chế của phương tây mà các công ty này xây dựng các sản phẩm của họ ở Trung Quốc, và ghi điểm cho họ một cách đáng kể đối với việc bán hàng trên khắp thế giới. Trung Quốc ngăn cản việc bán các sản phẩm tương tự với phí bản quyền bằng sáng chế cao mà nó có thể cần phải trả để bán các sản phẩm như vậy dưới thương hiệu của riêng họ. Ví dụ tốt nhất có thể thấy trong các đầu máy DVD, nơi mà phí bản quyền có thể hầu như ngang bằng với giá bán lẻ của một đồ cấp thấp.

First, some background. China has embarked upon a very aggressive state-sponsored, and state funded, standards strategy. That strategy is staffed by a multitude of government and academic employees, with estimates of their total number running into the many thousands. At the heart of the matter is an understandable resentment by China to be relegated to the status of a low-cost, low margin job shop for Western, patent-owning companies that have their products built in China, and them mark them up significantly for sale all over the world. China is barred f-rom selling similar products by the high patent licensing fees that it would need to pay to sell such products under it's own brand. The best example can be found in DVD players, whe-re the licensing fees would be almost equal to the retail price of a low end unit.

Kết quả là, Trung Quốc đã mở theo 2 cách tiếp cận: sử dụng các tiêu chuẩn của phương tây với sự buông thả, trong khi họ có thể triển khai được một cách tự do, và phát triển các tiêu chuẩn của riêng mình trong các lĩnh vực lựa chọn, có số lượng lớn, như công nghệ không giây, điện thoại 3G – và định dạng bộ phần mềm văn phòng, khi họ không thể. UOF đã được chấp thuận như một tiêu chuẩn quốc gia của Trung Quốc vào tháng 05/2007, và những người triển khai sẽ cần có được một giấy phép để gia tăng các bằng sáng chế của Trung Quốc để triển khai nó.

As a result, China has evolved a two-pronged approach: use western standards with abandon, when they can be implemented for free, and develop its own standards in se-lect, high volume areas, such as wireless technology, 3G telephones – and office suite formats, when they can't. UOF was adopted as a Chinese National Standard in May of this year, and implementers will need to obtain a license to multiple Chinese patents in order to implement it.

Ngắn gọn, Microsoft đang đối mặt với một tình thế ở Trung Quốc tương tự như những gì hãng đang phải đối mặt với ODF. Ngoại trừ trong trường hợp này, hãng làm việc không phải với một dúm các nhà cung cấp, hầu hết với một miếng nhỏ xíu các nguồn tài nguyên của riêng Microsoft, mà với một quốc gia có chủ quyền với số dân đông nhất thế giới, một chính phủ trung ương quả quyết và mạnh mẽ, một chiến lược tiêu chuẩn quốc gia.

In short, Microsoft is facing a situation in China analogous to what it is facing with ODF. Except in this case, it is dealing not with a handful of vendors, most with a tiny fraction of Microsoft's own resources, but with a sovereign nation with the largest population on earth, a determined and powerful central government, a national standards strategy.

Chiến lược của Microsoft đối mặt với UOF tương tự như tiếp cận với ODF. Vào tháng 04, Microsoft đã tuyên bố rằng hãng có thể sẽ đầu tư tạo một dự án về trình chuyển đổi mã nguồn mở. Peter Galli của eWEEK.com đã trích dẫn Jean Paoli, tổng giám đốc giám đốc của Microsoft về kiến trúc XML và tính tương hợp như sau: “Trình chuyển đổi XML-UOF sẽ tương tự như với trình chuyển đổi giữa OOXML-UOF mà nó đã được phát triển và sẽ tuân thủ cùng một mô hình”. Microsoft có lẽ hy vọng rằng tiếp cận này có thể an ủi chính phủ Trung Quốc, chỉ là hãng đã hy vọng có thể dỗ dành những người điều chỉnh vụ chống độc quyền của châu Âu.

Microsoft's strategy in the face of UOF has been similar to its approach to ODF. In April, Microsoft announced that it would fund the creation of an open source translator project. eWEEK.com's Peter Galli quoted Jean Paoli, Microsoft's general manager for interoperability and XML architecture as follows: "This Open XML-UOF translator will be similar to the Open XML-ODF translator that has already been developed and will follow the same model." Microsoft presumably hoped that this approach would assuage the Chinese government, just as it hoped it would comfort European antitrust regulators.

Hy vọng đó xuất hiện là không được chín chắn vào thời điểm vụ OOXML này, hoặc ít nhất như thế thì những lá chè trên tờ People's Daily Online chỉ ra, như điều này là nơi mà Trung Quốc thể hiện cho thế giới nói tiếng Anh những gì Trung Quốc mong muốn được nhìn thấy một cách trực tuyến. Hai bài đầu, có đầu đề là “'Sự độc quyền' của Microsoft đi dưới làn đạn”, đã mô tả ngắn gọn, và đã xuất hiện trên People's Daily Online vào ngày 07/08. Nó một phần tuyên bố:

Các viện sĩ hàn lâm và các nhà lập trình phát triển phần mềm đã tụ tập tại Bắc Kinh ngày hôm qua để biểu thị sự chống đối của họ đối với định dạng tài liệu tiêu chuẩn mới nhất của Microsoft là OOXML. Các nhà lập trình phát triển, viễn sĩ và các hiệp hội công nghiệp chủ chốt đã nói chống lại 'sự độc quyền' của Microsoft về định dạng này của các tài liệu số... Định dạng tài liệu[của Microsoft] đã giúp hãng có thành công chưa từng thấy, thiết lập một rào cản ghê gớm cho các công ty phần mềm khác, những người phải làm các sản phẩm tương thích với Microsoft và không thể truy cập mã nguồn của định dạng này.

That hope appears not to be maturing at the moment in the case of OOXML, or at least so the tea leaves at People's Daily Online would indicate, as this is whe-re China shows the English speaking world what it wishes it to see online. The first of the two articles, titled Microsoft 'monopoly' comes under fire, was brief, and appeared at People's Daily Online on August 7. It stated in part:

Chinese academics and software developers gathered in Beijing yesterday to voice their opposition to Microsoft's latest standard document format Office Open XML (OOXML). Major software developers, academics and industry associations spoke out against Microsoft's "monopoly" on the format of digital documents….[Microsoft's] document format has helped it to unprecedented success, setting a formidable barrier for other software companies, who must make Microsoft-compatible products and cannot access the core code of the format.

Bài viết này tiếp theo trích dẫn của Ni Guangnan, một giáo sư của Viện Kỹ thuật Trung Quốc như sau: “Sự dịch chuyển của Microsoft để làm cho định dạng OOXML của hãng thành tiêu chuẩn quốc tế là một sự bành trướng mục tiêu của hãng hòng duy trì sự độc quyền của hãng trên thị trường phần mềm thế giới. Chúng tôi đang kêu gọi chính phủ phủ quyết định dạng OOXML tại Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế ISO”. Theo bài viết này, Ni đã viết một bức thư ngỏ cho giới truyền thông Trung Quốc vào ngày 17/07, mà Tim Chen, phó chủ tịch của Microsoft và là chủ tịch và giám đốc điều hành của chiến dịch của hãng ở Trung Quốc, đã trả lời vào ngày 31/07. Chen đã gọi những khẳng định của Ni là “không đẹp”, và tiếp tục, “Chúng tôi đang khuyến khích định dạng mới để đáp ứng những nhu cầu của người sử dụng của chúng tôi”.

Tôi không rõ bao nhiêu tiền để làm bài viết này, tuy nhiên nó đưa đưa lên site thông tin tiếng Anh của cơ quan thông tin nhà nước, đưa ra tính khúc triết và tham chiếu của nó tới một “viện sĩ”. Các câu chuyện thông tin của Trung Quốc công bố đối với thế giới, và cách mà – và từ những ai – những tuyên bố như vậy được làm ra với mong muốn phát đi tín hiệu về sự nghiêm trọng mà họ cần phải xem xét.

The article goes on to quote Ni Guangnan, a professor at the Chinese Academy of Engineering, as follows: "Microsoft's move to make its OOXML format the international standard is an extension of its goal to maintain its monopoly in the world's software market. We are calling on the government to veto the OOXML format at the International Organization for Standardization (ISO)." According to the article, Ni wrote an open letter to Chinese Media on July 17, which Tim Chen, senior vice-president of Microsoft and chairman and CEO of its China operation, answered on July 31. Chen called Ni's assertions "unfair," and continued, "We are promoting the new format in response to our users' needs."

I was not sure how much to make of this single article, notwithstanding its posting at the state information agency's English news site, given its brevity and reference to a single "academic." Chinese news stories make statements to the world, and how – and by whom – those statements are made are intended to signal the seriousness with which they should be taken.

Bài viết tiếp theo xuất hiện vào ngày 13/08, và bài viết này đã không chỉ mạnh mẽ hơn, mà còn trích dẫn vài nguồn tin từ giới công nghiệp. Nó có đầu đề “Tiêu chuẩn tài liệu của Microsoft vấp phải sự phản đối tại Trung Quốc”, và chạy với gần 900 từ – quá dài đối với một bài viết trên People's Daily Online. Bài viết này bắt đầu như sau:

Bắc Kinh, ngày 13/08 (Xinhua) – OOXML, tiêu chuẩn tài liệu mới nhất của Microsoft, đang đối mặt với sự phản kháng gia tăng khi mà các nhà sản xuất phần mềm, các chuyên gia công nghệ thông tin và cộng đồng mạng của Trung Quốc tiếp tục thúc giục chính phủ bỏ phiếu chống lại nó tại hội nghị của Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế ISO vào tháng 09.

“Một tiêu chuẩn quốc tế không thể được xây dựng trên các công nghệ tư hữu của chỉ một công ty. Nếu có gì đó không hay với công ty này, không ai có thể mở các tệp dựa trên tiêu chuẩn của nó”, phó tổng giám đốc của Co-Cre-ate Software (CCS), Yang Chuanyan, nói.

“Chúng tôi đánh giá cao các công nghệ phức tạp của tài liệu Microsoft, nhưng tiêu chuẩn tài liệu phải được mở để cho phép tất cả mọi người, bất cứ lúc nào, để phát triển các ứng dụng để vận hành trên các tệp được an toàn”, Yang nói.

The next article appeared on August 13, and this article was not only more forceful, but quoted several more industry sources. It was titled Microsoft doc standard meets opposition in China, and runs to almost 900 words – quite long for a People's Daily Online article. The article begins as follows:

BEIJING, Aug. 13 (Xinhua) -- The OOXXML, Microsoft's newest document standard, is facing growing opposition as China's software producers, IT experts and netizens continue to urge the government to vote against it at the International Organization of Standardization (ISO) conference in September.

"An international standard can't be built on the private technologies of a single company. If something goes wrong with the company, nobody can open files based on its standard," said Co-Cre-ate Software (CCS) vice secretary general Yang Chuanyan.

"We appreciate the sophisticated technologies of the MS document, but doc standard has to be open to allow anybody, at anytime, to develop applications to operate on the saved files," Yang said.

Bài viết này tiếp tục lưu ý rằng Microsoft đã phát triển xong một trình chuyển đổi có khả năng chuyển đổi các tài liệu dựa trên ODF, một “tiêu chuẩn được khuyến khích bởi Sun Microsystems, IBM và Oracle và đã được chấp thuận như một tiêu chuẩn quốc tế bởi ISO”, và rằng nó đã làm việc với các đối tác Trung Quốc về một giải pháp tương tự.

Nhưng giải pháp đó dường như không làm việc tốt hơn tại Trung Quốc so với ở các nơi khác. Bài viết tiếp theo trích dẫn không chỉ của Ni một lần nữa, mà còn của giám đốc hãng Redflag CH2000 Software tại Bắc kinh – Hu Caiyong – ông nói “Tiêu chuẩn tài liệu của Microsoft chứa quá nhiều bằng sáng chế của Microsoft, mà chúng ta phải loay hoay và phát triển lại các giao thức mới cho tính tương hợp. Nó chiếm gần như 5 năm đối với các nhà sản xuất phần mềm Trung Quốc để phát triển phần mềm để tương thích với MS Office”.

The article goes on to note that Microsoft had already developed a converter able to convert documents based on ODF, a "standard promoted by Sun Microsystems, IBM and Oracle and approved as the international standard by the ISO," and that it was working with Chinese partners on a similar solution.

But that solution does not seem to be working any better in China than it is elsewhe-re. The article goes on to quote not just Ni again, but also Beijing Redflag CH2000 Software Co. Ltd. manager Hu Caiyong, who stated, "The MS doc standard contains too many MS patents, which we have to get round and re-develop new protocols for compatibility. It took almost five years for Chinese software producers to develop software that is compatible with MS Office."

Bài viết này cũng trích dẫn một phó chủ tích của Evermore Software, một công ty khác của Trung Quốc: “Microsoft sẽ cướp đoạt toàn bộ thị trường trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển của chúng ta. Có nghĩa là việc nuôi dưỡng các nhà sản xuất trong nước sẽ bị phá huỷ và các khách hàng sẽ có ít lựa chọn hơn”, một phó chủ tịch điều hành của China Standard Software đã chỉ trích.

Một cách có chủ ý, nó quay lại với Ni và Hu về chủ đề của việc đưa UOF và ODF hài hoà với nhau, một mục tiêu được gọi kêu gọi bởi Scott McNealy của Sun tại Bắc Kinh đầu năm nay:

Ni đã nói rằng UOF và ODF phải kết hợp để đánh OOXML vì 2 tiêu chuẩn này có một tiềm năng tích hợp đáng kể khoảng 70% của chúng là như nhau và 20% của chúng là có thể chuyển dịch được. “Mặc dù MS Office có hơn 400 triệu người sử dụng toàn cầu, những người sử dụng Star Office và Open Office, phần mềm dựa trên ODF, đã đạt con số 10 triệu trên toàn cầu”, Hu Caiyong đã nói với Xinhua...

The article also quotes a vice president of Evermore Software, another Chinese company: "The MS will seize the entire market during our research and development period. Which means the fledging domestic producers will be destroyed and consumers will have few options," and an Executive Vice President of China Standard Software, who was also critical.

Intriguingly, it returns to Ni and Hu on the subject of bringing UOF and ODF into harmony, a goal called for by Sun's Scott McNealy in Beijing earlier this year:

Ni said that the UOF and the ODF should combine to fight the OOXML since the two standards have a significant integration potential as 70 percent of them are the same and 20 percent of them are transferable. "Although the MS Office has more than 400 million users globally, users of Star Office and Open Office, software based on ODF, have reached tens of millions worldwide," Hu Caiyong told Xinhua….

“Xét về thị trường tiềm năng của Trung Quốc và sự chín muồi của các phần mềm tự phát triển, sự tích hợp của UOF và ODF là hoàn toàn hiện thực và có khả năng tập hợp đủ sức mạnh để chống lại OOXML”, Hu nói.

Nhìn vẻ ngoài, OOXML đã đánh một đòn cân não rộng khắp. Bài viết nói, Gõ vào từ 'resist' (phản kháng), 'Microsoft' và 'document standard' (tiêu chuẩn tài liệu) trên Baidu, máy tìm kiếm lớn nhất cho tiếng Trung Quốc, 112,000 trang web sẽ xuất hiện.

"Considering the potential Chinese market and the maturity of the self-developed software, the integration of the UOF and the ODF is quite realistic and able to gather enough strength to fight the OOXML," Hu said.

Cần lưu ý rằng bài viết này không trích dẫn lời của Tổng thư ký Hội phần mềm Trung Quốc, người đã gọi OOXML “một thứ rất tốt” cho Trung Quốc để biểu quyết có lợi cho OOXML, và vài thứ mà có thể tốt cho cả chính phủ lẫn các nhà cung cấp phần mềm Trung Quốc. Xinhua đã không thể có được một tuyên bố từ bộ Công nghiệp thông tin, mà nó sẽ bỏ phiếu của Trung Quốc về OOXML.

Tất cả mọi thứ này là gì? Liệu chính phủ phát tín hiệu rằng phiếu bầu của nó sẽ không thể được đưa ra như vậy? Liệu sự nhượng bộ mà nó đang yêu cầu từ Microsoft từ phía sau? Con đường nào Trung Quốc cuối cùng sẽ biểu quyết?

Tôi không biết. Nhưng khi mà tại hơn 100 quốc gia khắp thế giới đang kết thúc biểu quyết của họ, chúng ta phải tìm được câu trả lời rất sớm.

Apparently, OOXML has struck a popular nerve as well. The article says, "Enter 'resist', 'Microsoft' and 'document standard' in Baidu, the largest search engine for the Chinese language, 112,000 web pages will show up.

It should be noted that the article does quote the Secretary General of the China Software Association, who called OOXML "a very good thing" for China to vote in favor of OOXML, and something that would be good for both the government as well as Chinese software vendors. Xinhua was unable to obtain a statement f-rom the Ministry of Information Industry, which will cast China's vote on OOXML

What to make of all this? Is the government signaling that its vote can't be taken for granted? Are there concessions that it is asking for f-rom Microsoft behind the scenes? Which way will China ultimately vote?

I have no idea. But as in over a hundred countries around the world that are finalizing their votes, we should find out very soon.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa

Công ty Cổ phần phần mềm – Thương mại điện tử Nhất Vinh

ltnghia@yahoo.com