5 thế lực dẫn dắt nguồn mở ngày nay - Phần 2

Từsự gia tăng của các quỹ tới sự nổi lên các mô hìnhdoanh thu, phong trào nguồn mở mồi được cho tác độngthậm chí còn lớn hơn trong các công nghệ của tươnglai.

F-romthe rise of foundations to emerging revenue models, the open sourcemovement is primed for even greater impact on tomorrow's technologies

By SimonPhipps, October 15, 2012

Theo:http://www.infoworld.com/d/open-source-software/5-key-forces-driving-open-source-today-204429?page=0,1

Bàiđược đưa lên Internet ngày: 15/10/2012

Lờingười dịch: Thế lực thứ 2 dẫn dắt sự phát triểncủa phong trào nguồn mở là sự lựa chọn các giấy phépnguồn mở. Cho tới nay, có hơn 70 loại giấy phép nguồnmở khác nhau. Các doanh nghiệp tham gia vào thế giới nguồnmở hầu hết có xu hướng chọn những giấy phép đểđảm bảo cho những đóng góp độc quyền của họ, trongkhi các cộng đồng lại không muốn những người chỉbiết lấy mà không biết cho. Chính vì vậy, sự chỉnhsửa các giấy phép sẽ vẫn tiếp tục diễn ra. Cho tớinay, giấy phép theo kiểu có đi có lại vẫn là lựa chọnlớn nhất trong thế giới phần mềm nguồn mở, với68.9%trong tổng số khoảng 330.000 dự án phần mềm tự donguồn mở tồn tại trên thế giới. Xem các phần [01], [02],[03], [04], [05].

2.The proliferation of open source licensing choices

2. Sự nở rộcác lựa chọn cấp phép nguồn mở

Một động lực chủchốt khác của phong trào nguồn mở hôm nay là số lượnglớn các lựa chọn cấp phép có sẵn và cách mà sự lựachọn giấy phép nguồn mở đang thay đổi, nhờ vào sựtham gia ngày một gia tăng từ các tổ chức tập đoànnhận thực được tầm quan trọng của cộng đồng.

Tất cả những lợiích một cách tự động của phần mềm từ sự bảo vệbản quyền đối với tác giả của nó, trao cho nó sựkiểm soát đối với những ai có thể tạo ra các bảnsao của mã nguồn hoặc các tác phẩm phái sinh, bao gồmcả những trích lọc ra nguồn và các tệp nhị phân đượcbiên dịch. Vì phiên bản chạy được của phần mềmphải được sao chép vào một máy tính để được sửdụng và trong bộ nhớ để được chạy, điều cầnthiết phải có một giấy phép từ người nắm bản quyềncho bất kỳ sự sử dụng nào của phần mềm.

Trong những ngày đầucủa nguồn mở, từng có 2 lựa chọn phổ biến cho việccấp phép bản quyền. Mọi người chia sẻ quan điểm thựcdụng làm-những-gì-bạn-muốn của Bill Joy đối với cácgiấy phép được chọn như một người sử dụng trongPhát tán Hệ thống Berkeley Unix – BSD (Berkeley SystemDistribution) mà ông đi tiên phong. Những người khác chiasẻ quan điểm của Ric-hard Stallman rằng sự tự do củaphần mềm đòi hỏi thiết kế kỹ thuật xã hội chọnGiấy pháp Công cộng Chung – GPL mà ông đã đặt ra chodự án GNU của ông - cái gọi là vì nó là một giấyphép có lợi cho công chúng nói chung.

Sự áp dụng các ýtưởng đó của các doanh nghiệp từng là một động lựcchính cho việc tạo ra Định nghĩa Nguồn Mở như mộtcông cụ cho việc phân loại các giấy phép như là nguồnmở. Vào năm 1998 từng rõ ràng rằng những người khácđã muốn nhân bản kinh nghiệm của dự án Mozilla vàtuyên bố tác phẩm của họ là “tự do” trong khi thườngkhông xét tới nhu cầu phân phối quyền tự do của phầnmềm, như nhiều doanh nghiệp trong nền công nghiệp thựcphẩm ngày nay tìm cách sử dụng khái niệm “hữu cơ”mà không có việc phân phối trong chỉnh thể luận đằngsau khái niệm đó. Để đấu tranh với điều này, Sángkiến Nguồn Mở - OSI (Open Source Initiative) đã đượcthành lập để thúc đẩy khái niệm “nguồn mở” đểđánh tín hiệu cho phần mềm thực sự “tự do”. Từthời điểm đó, chỉ những giấy phép nào trao cho bấtkỳ ai sự tự do để sử dụng, nghiên cứu, sửa đổivà phân phooiis phần mềm đó mới có thể được OSI nhưlà một đại diện, phê chuẩn.

Cácdoanh nghiệp mong muốn tránh sử dụng GPL đã có xu hướngđi theo ví dụ của dự án Mozilla và đã tạo ra giấyphép của riêng họ. Kết quả là, hơn 60 giấy phép mớiđã được OSI phê chuẩn trong những năm đầu của kỷnguyên nguồn mở. Nhưng sự nở rộ này đã đi với mộtchi phí. Các giấy phép nguồn mở thường không pha trộnđược; khi bạn tạo một cái riêng cho bạn, thì bạn kếtán dự án của bạn tới sự cô lập. Việc tạo mộtgiấy phép như thế là một vấn đề nảy sinh từ mộtsự hiểu sai cơ bản về vai trò của giấy phép trongnguồn mở, việc đối xử với nó như một thỏa thuậnpháp lý đôi bên theo truyền thống. Thay vào đó, mộtgiấy phép nguồn mở là một thỏa thuận đa phương,“hiến pháp cho cộng đồng”, như Eben Moglen từng đưara.

Trong những năm gầnđây, những dự án mới đã nhận thức được nhiều hơnvề vai trò của giấy phép trong việc xúc tác cho sự hìnhthành và vận hành của cộng đồng. Kết quả là đã cómột xu thế hướng tới các giấy phép tự do như ApacheLicense hoặc các giấy phép BSD/MIT, vì thế việc loại bỏđược các rào cản được thừa nhận đối với sựtham gia đối với những người đóng góp là các tậpđoàn. OpenStack, ví dụ, sử dụng việc cấp phép tự do.

Thậm chí vẫn cónhững dự án sử dụng giấy phép BSD có những lúc chốnglại các tập đoàn sử dụng tác phẩm của họ mà khôngcó sự đóng góp, gợi ý vẫn có một vai trò cho copyleft.Hầu hết các cộng đồng bị mất lòng khi một ngườitiêu dùng có ích lợi tác phẩm của họ tất cả đềulấy mà không cho. Ý nghĩa về sự công bằng này có khảnăng đẩy cái kim từng đung đưa hết cỡ từ GPL sang BSDngược về với mặt đất trung gian, được thể hiệntốt nhất bằng giấy phép MPLv2 được rà soát lại gầnđây.

MPLv2là hoàn toàn tương thích với GPL, và nó không có cácmệnh đề ngăn cản việc trộn lẫn với các giấy phéptự do, đưa nó đồng hành với những cảm giác của hầuhết các cộng đồng nguồn mở ngày nay. Nó bao gồm mộtyêu cầu copyleft yếu rằng những thay đổi tới các tệpđược dự án quản lý phải được xuất bản, nhưng nócho phép các lập trình viên sự tự do hoàn toàn để sửdụng các tệp nhị phân được biên dịch bất kỳ cáchgì họ muốn, bao gồm việc trộn lẫn chúng với mã nguồnkhông phải là nguồn mở để tạo ra các sản phẩm sởhữu độc quyền.

Anotherkey driver of today's open source movement is the sheer volume ofavailable licensing choices and how choice of open source license ischanging, thanks to increased participation f-rom corporateorganizations that recognize the importance of community.

Allsoftware automatically benefits f-rom copyright protection for itsauthor, giving her control over who can make copies of the sourcecode or derivatives, including extracts of source and compiledbinaries. Since the executable version of software has to be copiedonto a computer to be used and into memory to be executed, it'snecessary to have a license f-rom the copyright holder for any use ofthe software.

Inthe earliest days of open source, there were broadly two choices forlicensing copyright. People sharing Bill Joy's pragmaticdo-what-you-want outlook picked licenses like the one used on theUnix Berkeley System Distribution (BSD) he pioneered. Others sharingRic-hard Stallman's view that software freedom demands socialengineering picked the GeneralPublic License he devised for his GNU Project -- so calledbecause it is a license benefiting the general public.

Theadoption of these ideas by businesses was a key motivation forcreating the Open Source Definition as a tool for categorizinglicenses as open source. In 1998 it was clear that others wanted toreplicate the experience of the Mozilla project and declare theirwork "free" while frequently disregarding the need todeliver software freedom, much as many businesses in today's foodindustry seek to use the term "organic" without deliveringon the holism behind the term. To combat this, the Open SourceInitative was formed to promote the term "open source" tosignal truly"free" software. F-rom that point, only licensesgranting anyone freedom to use, study, modify, and distribute thesoftware would be approved by OSI as representing.

Businesseswishing to avoid using the GPL tended to follow the example of theMozilla project and cre-ated their own license. As a result, over 60new licenses were approved by OSI in the first few years of the opensource era. But this proliferation has come with a cost. Open sourcelicenses often don't mix; when you make your own, you condemn yourproject to isolation. Creating a new license like this is a problemthat arises f-rom a fundamental misunderstanding of the role of thelicense in open source, treating it as a traditional bilateral legalagreement. Instead, an open source license is a multilateralagreement, "the constitution for the community," as EbenMoglen once put it.

Inrecent years, new projects have been much more aware of the role ofthe license in enabling community formation and function. The resulthas been a trend toward liberal licenses such as the ApacheLicense or the BSD/MIT licenses, thereby eliminating perceivedbarriers to participation for corporate contributors. OpenStack, forexample, uses liberal licensing.

Yeteven projects that use the liberal BSD Unix license have at timesrailed against corporations who use their work without contribution,suggesting there's a role for copyleft, too. Most communities areoffended when a profitable consumer of their work is all take and nogive. This sense of justice will likely push the needle that hasswung full-scale f-rom GPL to BSD back to the middle ground, bestrepresented by the recently revised Mozilla Public License, MPLv2.

MPLv2is explicitly compatible with the GPL, and it contains no clausesthat prevent mingling with liberal licenses, aligning it with thesensibilities of most of today's open source communities. It doesinclude a weak copyleft requirement that changes to files managed bythe project must be published, but it allows developers completefreedom to use the compiled binaries any way they want, includingmixing them with non-open-source code to cre-ate proprietary products.

Dịch: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com