Microsoft: kết thúc đối với những thù địch mở chăng? (Phần I)

Microsoft:an end to open hostilities?

Date: January 2010 (lastup-dated Mon, 04 Jan 2010)

Author: Paul Anderson,Intelligent Content

Theo:http://www.oss-watch.ac.uk/resources/microsoft.xml

Bài được đưa lênInternet ngày: 04/01/2010

Lờingười dịch: Bạn có muốn biết bản chất bên trongnhững triết lý của mô hình kinh doanh cũng như nhữngđộng thái gần đây của Microsoft đối với thế giớinguồn mở hay không, biết rằng đã có một thời, hãngnày coi phần mềm tự do nguồn mở (FOSS) như là một mảnhđất cộng sản, rồi nhạo báng như một dạng ung thư,rồi sau đó nâng cấp thành dạng 'bóng ma màu xám', rồigần đây lại tài trợ cho một số dự án của QuỹApache nguồn mở, hay thành lập Quỹ “nguồn mở” củariêng mình là Codeplex... hay không? Bạn hãy đọc bài viếtnày và sẽ rõ được nhiều điều. Hy vọng là như vậy.

Đầu tiên đã dánnhãn như một mảnh đất cộng sản, rồi đã nhạo bángnhư một dạng ung thư, trước khi đã nâng cấp thành chỉlà 'bóng ma màu xám', phần mềm tự do nguồn mở (FOSS) đãcó một cuộc ngao du khá xù xì từ Microsoft qua nhiều năm.Đối với nhiều người trong cộng đồng nguồn mở, thìhãng này đại diện cho tất cả những phiền muộn vềsự phát triển phần mềm nguồn đóng. Dù gần đây, đãcó những diễn biến mà ít nhất một lập trình viênnguồn mở hàng đầu đã dán nhãn cho một 'sự thay đổilớn như biển cả' sau tuyên bố năm vừa qua rằngMicrosoft đã trở thành người tài trợ của Quỹ Phầnmềm Apache (ASF).

Microsoft đã gây ngạcnhiên cho nhiều người trong cộng đồng nguồn mở vì lầnthứ 2 trong tháng 7/2009 bằng việc hứa hẹn thực sự mộtsố điều của riêng họ, mã nguồn làm ra từ Redmond đưavào nhân Linux. Phản ứng ban đầu với thông tin này đãtrải từ sự vui sướng gây sốc tới sự nghi ngờ sâuthẳm và mọi thứ đã biến thành tệ nhất vài ngày sauđó khi những thông tin tiếp sau về những lý do đằngsau quyết định dường như là những lý do gây bối rối.Những gì lúc đầu đã từng được mô tả một cáchchính thức bởi Microsoft như 'một sự bứt phá khỏinhững thứ thông thường', và đã được nói trên cácblog bởi nhiều kỹ sư phần mềm ở hãng này, đã biếnthành thứ hơi chua khi những người bảo vệ nguồn mởvà các nhà bình luận đã bắt đầu hỏi về những độngcơ thực sự đằng sau động thái này. Ngay khi sự tranhluận về điều này đã bắt đầu tắt, thì Microsoft đãlại lôi một con thỏ khác ra từ cái mũ. Vào giữa tháng9/2009, hãng đã công bố tung ra một tổ chức phi lợinhuận, Quỹ Codeplex, được thiết lập với mục tiêu đểtrao đổi mã nguồn và hiểu biết xa hơn về nguồn mởgiữa các công ty 'thương mại'.

Những sự kiện gầnđây tóm lược một cách ngắn gọn cuộc thập tự chinhtiếp tục của mối quan hệ giữa Microsoft và các cộngđồng FOSS. Trong khi một số người tin tưởng rằng sựthay đổi đáng kể đang diễn ra tại Microsoft, thì nhiềungười không dễ để bị thuyết phục. Họ lo lắng rằngsẽ có nhiều hơn 'sự cò quay' hơn là thực chất đốivới một loạt sáng kiến về nguồn mở của hãng này,và những người khác thì chỉ ra những khai thác trong quákhứ như bằng chứng của sự bất lực không thay đổiđược của Microsoft. Theo nghĩa này có 3 sự kiện màchúng đã lôi cuốn được sự chú ý đối với mối quantâm của hãng trong sự phát triển của nguồn mở: sựtài trợ của Microsoft cho ASF, vụ làm ăn giữa MS-Novell,và một thỏa thuận với Tổ chức Sáng kiến Nguồn MởOSI để phê chuẩn 2 giấy phép của Microsoft.

Firstbranded as a communist plot, then derided as a form of cancer, beforebeing upgraded to merely a 'grey spectre', free and open sourcesoftware (FOSS) has had a pretty rough ride f-rom Microsoft over theyears. For many in the open source community, the company representsall that is troubling about closed source software development.Recently, though, there have been developments that at least oneleading open source developer has labelled a 'sea change' followinglast year's announcement that Microsoft was to become sponsors of theApache SoftwareFoundation (ASF).

Microsoftsurprised many in the open source community for a second time in July2009 by actually committing some of its own, hand-crafted-in-Redmondcode to the Linux kernel. Initial reaction to the news ranged f-romshocked delight to deep suspicion and things took a turn for theworse a few days later when further information about the reasonsbehind the decision seemed to confuse matters. What at first had beenofficially described by Microsoft as 'a break f-rom the ordinary', andhad been talked up in blogs by various software engineers at thecompany, turned a little sour when open source advocates andcommentators began to question the real motives behind the move. Justas debate about this had started to die down, Microsoft pulledanother rabbit f-rom the hat. In mid-September 2009, the companyannounced the launch of a not-for-profit organisation, The CodeplexFoundation, set up with the aim of exchanging code and furthering theunderstanding of open source among 'commercial' companies.

These recent eventsneatly encapsulate the continuing saga of the relationship betweenMicrosoft and the FOSS communities. Whilst some believe thatsignificant change is underway at Microsoft, many are not so easilyconvinced. They worry that there is more 'spin' than substance to thecompany's various open source initiatives, and others point to pastexploits as evidence of Microsoft's inability to change. In thisrespect there are three key events that have drawn attention to thecompany's interest in open source development: Microsoft'ssponsorship of the ASF, the MS-Novell deal, and an agreement with theOpen SourceInitiative (OSI) to certify two Microsoft licences.

1.Chia tách cộng đồng: vụ làm ăn về bằng sáng chếMicrosoft/Novell, GNU/Linux

Một lĩnh vực mà nóthường hé lộ những sự khác biệt cơ bản giữaMicrosoft và cộng đồng nguồn mở là thái độ củaMicrosoft đối với sở hữu trí tuệ (IP). Hãng này đãđứng đầu từ lâu trong vai trò về bằng sáng chế trongđổi mới sáng tạo công nghệ và, qua nhiều năm, đãphát triển được một kho vũ khí các bằng sáng chế vềcông nghệ ghê gớm mà nó đã hình thành nên một thànhphần chủ chốt của mô hình kinh doanh của Microsoft. Tháiđộ đối với IP, đặc biệt vấn đề về các bằngsáng chế phần mềm, đã lên tới đỉnh điểm trong mộtxung đột rất công khai trong đó Microsoft đã kêu rằngcác phần mềm tự do nguồn mở đã vi phạm 235 bằng sángchế phần mềm của hãng. Trong một cuộc phỏng vấn đượcđưa ra trên tạp chí Fortune, CEO của Microsoft là SteveBallmer đã nói: 'Chúng ta sống trong một thế giới nơi màchúng ta tôn trọng, và ủng hộ việc tôn trọng về sởhữu trí tuệ'. Ông ta tiếp tục tranh luận rằng các lậptrình viên FOSS sẽ phải 'chơi với cùng các luật lệ nhưphần còn lại của giới doanh nghiệp'.

Nếu những khiếu nạicủa Microsoft là đúng, thì về lý thuyết hãng này phảicó khả năng để kiện, nhưng một câu đặc biệt tronggiấy phép GPL v2 đã nói ra điều này - Ric-hard Stallman, Chủtịch của Quỹ Phần mềm Tự do FSF, đã biết trước khảnăng của hành động như vậy và đã chèn vào những gìđã trở nên nổi tiếng như là câu 'tự do hay là chết'.Đội IP của Microsoft, đứng đầu là Brad Smith, đã khắcphục một cách quanh điều này, bằng việc tập trung vàobất kỳ vụ làm ăn về giấy phép hoặc phí bản quyềntiềm năng nào đối với người sử dụng đầu cuối củaGNU/Linux hoặc sản phẩm FOSS hơn là các nhà phân phốiphần mềm. Những 'đầu vào và đầu ra' của những gìđã xảy ra tiếp đó là phức tạp (bài viết này đãtham chiếu tới trong những lời chú 1 cuối bài cung cấpthêm chi tiết) nhưng ngắn gọn, một nhà phân phốiGNU/Linux chính, như Novell, đã đi tới một thỏa thuậnvới Microsoft theo đó họ đã đồng ý không kiện nhữngngười sử dụng đầu cuối của nhau về những vi phạmbằng sáng chế. Vụ làm ăn này, và những vụ tương tựvới các công ty có liên quan tới GNU/Linux như Xandros,TurboLinux và Linspire, đã đi xuống rất tồi tệ vớinhiều người trong thế giới phần mềm tự do nguồn mở,phần lớn vì bằng việc thực hiện vụ làm ăn này thìNovell đã, trên thực tế, trao lòng tin cho sự bất hòacủa Microsoft rằng GNU/Linux và các sản phẩm khác đã viphạm các bằng sáng chế. Câu trả lời của FSF là nhữngphần phác thảo của giấy phép sẽ ra đời GPL v3 để cốgắng chấm dứt dạng thỏa thuận này (Wilson, 2007) nhưngMicrosoft vẫn còn 'láu cá' về GPL v3 (Foley, 2008, p.49).

1.Dividing the community: the Microsoft/Novell, GNU/Linux patent deal

Onearea that has often revealed fundamental differences betweenMicrosoft and the open source community is Microsoft's attitude tointellectual property (IP). The company has long championed the roleof the patent in technology innovation and, over the years, hasdeveloped a formidable arsenal of technology patents that has formeda key component of the Microsoft business model. This attitude to IP,especially the issue of software patents, came to a head in a verypublic conflict in which Microsoft claimed that free and open sourcesoftware violated 235 of its software patents. In an interviewpublished in Fortunemagazine,¹Microsoft CEO Steve Ballmer stated: 'We live in a world whe-re wehonour, and support the honoring of, intellectual property.' He wenton to argue that FOSS developers were going to have to 'play by thesame rules as the rest of the business'.

IfMicrosoft's claims had been true, then in theory the company shouldhave been able to sue, but a particular clause in the GPL v2 licenceruled this out – Ric-hard Stallman, President of the FreeSoftware Foundation (FSF), had anticipated the possibility ofsuch action and in-serted what has become known as the 'liberty ordeath' clause.²Microsoft's IP team, led by Brad Smith, worked out a way around this,by focusing any potential licence or royalty deal on the end users ofa GNU/Linux or FOSS product rather than the software's distributors.The 'ins and outs' of what happened next are complex (the articlereferenced in footnote 1 provides more detail) but in brief, a majorGNU/Linux distributor, Novell, came to an arrangement with Microsoftunder which they agreed not to sue each other's end users for patentinfringements.

Thisdeal, and similar ones with GNU/Linux-related companies like Xandros,TurboLinux and Linspire, went down very badly with many in the freeand open source world, in large part because by making the dealNovell had, in effect, given credence to Microsoft's contention thatGNU/Linux and other products had infringed patents. The FSF'sresponse was to redraft parts of its forthcoming GPL v3 to try to puta stop to this kind of arrangement (Wilson, 2007) but Microsoftremains 'leery' of GPL v3 (Foley,2008, p.49).

2Microsoft và OSI: các vấn đề về cấp phép

Một phần của chiếnlược IP của Microsoft có liên quan tới cách mà hãng quảnlý việc cấp phép mã nguồn phần mềm và đặc biệtcách mà hãng đã làm cho mã nguồn sẵn sàng cho nhữngngười khác để sử dụng lại và sửa đổi. Hãng cómột số lượng các giấy phép khác nhau và các tiếp cậntới những gì hãng gọi là 'chia sẻ' phần mềm mà chúngbao trùm nhiều cách làm việc với mã nguồn, chủ yếutrong số đó có thể không được xem là nguồn mở. Họtrải, ví dụ, từ việc cho phép truy cập hạn chế tớimã nguồn đóng đối với các lập trình viên để tạođiều kiện thuận lợi cho việc gỡ rối, tới những mẫucủa những gì mà OSI chính thức xếp vào 'như nguồn mở'.

Từ quan điểmcủacác lập trình viên nguồn mở, thì thú vị nhất làCodeplex, một kho mã nguồn mở mà nó đã được thiếtlập vài năm trước khi có Quỹ Codeplex. Nhiều, dù khôngphải tất cả, mã nguồn trong khu vực này được bao trùmbởi 2 giấy phép của Microsoft: MsPL và MsRL, cái trướccho phép nhiều hơn. Vào tháng 10/2007, OSI đã phê chuẩncho 2 giấy phép này của Microsoft.

Quỹ Phần mềm Tựdo FSF cũng chấp nhận 2 giấy phép này là những gì Quỹxem xét sẽ là 'phần mềm tự do' như Ric-hard Stallman, chủtịch của FSF ngăn việc này bằng một sự để ý chungvề Codeplex: “Nhiều dự án để trên codeplex.com là nhữngbổ sung (add-ons) cho các phần mềm sở hữu độc quyền.Những bổ sung này, tự bản thân nó, là phần mềm tựdo; nhưng chúng không sử dụng được cho bất kỳ ai ngoạitrừ những người sử dụng các phần mềm sở hữu độcquyền. Chúng không thể được sử dụng trong thế giớiphần mềm tự do. Ảnh hưởng thực tế của chúng là đểkhuyến khích sử dụng các phần mềm sở hữu độc quyềnđó. Một cách đầy nghịch lý, những chương trình tựdo này đặc biệt có nghĩa để ngăn cản thế giới nàykhỏi việc trả tự do cho bản thân nó khỏi các phầnmềm không tự do”.

Stallman quan tâm rằngdù một số phần mềm được Microsoft sản xuất bây giờsẽ là theo một giấy phép được OSI phê chuẩn thì phầnmềm này không thể sử dụng được mà không có hệ điềuhành (nguồn đóng) Windows. Stallman vì thế kêu rằng tấtcả các phần mềm của Microsoft là không tự do một cáchcó hiệu quả. Tuy nhiên, đối với nhiều người, thựctế là Microsoft đang cung cấp bất kỳ phần mềm nàotheoe một giấy phép tự do là một bước quan trọng hướngtới việc tìm kiếm nền tảng chung giữa phần mềm tựdo và sở hữu độc quyền. Đối với một số ngườithì điều này là đủ, đối với những người khác thìnó chỉ là một chiến thuật nghi binh.

2.Microsoft and OSI: licensing issues

Partof Microsoft's IP strategy relates to the way it handles licensing ofsoftware code and in particular how it has made code available toothers for re-use and modification. The company has a number ofdifferent licences and approaches to what it calls 'sharing' softwarethat cover many ways of working with code, the majority of whichwould not be considered open source. They range, for example, f-romallowing limited access to closed source code for developers tofacilitate debugging, to forms of what the OSI officially class as'open source'.

Themost interesting, f-rom the point of view of open source developers,is Codeplex, anopen source code repository that was established several years beforethe Codeplex Foundation.³Much, although not all, of the code in this area is covered by twoMicrosoft licences: MicrosoftPublic License (Ms-PL) andMicrosoft Reciprocal License (Ms-RL), the former being the morepermissive. In October 2007, OSI granted approval to these twoMicrosoft software licences.

TheFree Software Foundation⁴also accepts that these two are what it considers to be 'freesoftware'⁵but Ric-hard Stallman, the FSF's president tempers this with a moregeneral observation about Codeplex: "Many of the projects hostedby codeplex.com are add-ons to proprietary software. These add-ons,in and of themselves, are free software; but they are of no use toanyone except users of proprietary software. They cannot be used inthe Free World. Their practical effect is to encourage use of thatproprietary software. Paradoxically, these free programs are meantspecifically to prevent the world f-rom freeing itself f-rom non-freesoftware."

Stallmanis concerned that although some Microsoft produced software will nowbe under an OSI-approved licence this software is of no use withoutthe (closed source) Windows operating system. Stallman thereforeclaims that all Microsoft software is effectively non-free. However,for many, the fact that Microsoft is providing any software under afree licence is an important step towards finding common groundbetween proprietary and free software. For some this is enough, forothers it is merely a diversionary tactic.

Xemcác nội dung:

PhầnI: 1. Chia tách cộng đồng: vụ làm ănvề bằng sáng chế Microsoft/Novell, GNU/Linux & 2 Microsoftvà OSI: các vấn đề về cấp phép.

PhầnII: 3. Tài trợ cho Apache & 4. Lịch sửcủa Microsoft với nguồn mở & 5. Đây là mô hình kinhdoanh ư, thật ngốc!

PhầnIII: 6. 'Lõi mở' đối nghịch với 'mépmở' & 7. Có ý nghĩa đối với Microsoft & 8. Đọcthêm

Dịch tài liệu: LêTrung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com