Cái gì sẽ tới sau kỷ nguyên Windnows?

August 15th, 2008 by Glyn Moody

Theo: http://www.linuxjournal.com/content/what-comes-after-windows-era

Bài được đưa lên Internet ngày: 15/08/2008

Lời người dịch: Kỷ nguyên oanh liệt của Windows đã qua. Giờ là thời khắc của GNU/Linux, của sự kết nối nhanh tới Internet, những thứ mà Windows không thể làm được. Thậm chí với GNU/Linux, đối thủ cạnh tranh hiện thời là Apple Mac OS X, chứ không phải là Windows nữa rồi.

Như một nhà báo về máy tính 25 năm qua, tôi đã nhận được rất nhiều bản sao để xem xét các phần mềm. Như thứ gì đó về người hay ba hoa ám ảnh, tôi có xu hướng để hầu như mọi thứ đó dạng “để tham khảo”. Cho tới ngày hôm qua, khi tôi cuối cùng vứt đi tất cả các bản sao của OS/2, Lotus SmartSuite, và toàn bộ sưu tầm các phần mềm của Microsoft. Việc này bao gồm Windows NT 3.5, Windows 2000, Microsoft Office và nhiều, nhiều thứ nữa. Điều gì làm cho công việc quét dọn nhỏ bé này đặc biệt có thể cũng như sự tẩy nhẹ mà tất cả chúng ta – chứ không chỉ riêng tôi – cuối cùng có thể là nhân chứng cho sự kết thúc của kỷ nguyên Windows.

Cuộc thị uy rõ ràng nhất của điều này chính là sự thất bại hoàn toàn của Vista. Không có nhiều thứ như lỗ thủng an ninh gần đây trong việc bảo vệ bộ nhớ của Vista, mà nó có thể có hoặc không trở thành một vụ lớn – dù nếu Bruce Schineier thấy nó (theo đường link ở dưới để có được nhiều thông tin hơn về việc này) như một vấn đề thực sự, rồi thì tôi nghĩ có lẽ Microsoft đang ở trong lo lắng. Không, thực tế là mặc dù Microsoft cố gắng xoay chuyển các con số, thì Vista đơn giản là không đạt được. Hãng có thể cố trổ hết các ngón nghề marketing hãng biết, nhưng các khách hàng đang biểu quyết với những chiếc ví của họ bằng việc lựa chọn cho “hạ cấp” xuống XP:

Một quan chức tại nhà sản xuất máy tính cá nhân PC của HP nói đa số các khách hàng là doanh nghiệp đang hạ cấp các máy tính mới từ Windows Vista xuồng Windows XP – làm dấy lên câu hỏi về các con số bán hàng của Microsoft Vista.

As a computer journalist for the last 25 years, I've received a lot of review copies of software. As something of an obsessive magpie, I've tended to keep most of it, “for reference”. Until yesterday, that is, when I finally threw out all those copies of OS/2, Lotus SmartSuite, and my entire collection of Microsoft software. This included Windows NT 3.5, Windows 2000, Microsoft Office and many, many more. What's makes this little spring-cleaning exercise particularly apt as well as cathartic is that all of us - and not just me - may finally be witnessing the end of the Windows era.

The most obvious manifestation of this has been the utter fiasco that is Vista. This is not so much things like the recent security hole in Vista's memory protection, which may or may not be a big deal – although if Bruce Schneier sees it as a real problem, then I think Microsoft's probably in trouble. No, it's the fact that however Microsoft tries to spin the numbers, Vista is simply not catching on. The company can try all the marketing tricks it likes, but customers are voting with their wallets by opting for the “downgrade” to XP:

An official at PC maker Hewlett-Packard said the majority of the company's business customers are downgrading new computers f-rom Windows Vista to Windows XP -- raising questions about Microsoft's Vista sales figures.

Câu chuyện kể khác ra dấu hiệu rằng những ngày của Windows mà chúng ta biết về nó đang đi đến hồi kết là đang việc gia tăng số các câu chuyện về Midori:

Microsoft đang ươm một hệ điều hành không phải là Windows, được xây dựng theo mô hình thành phần gọi là Midori, mà nó là đang được kiến trúc từ đáy đang ngăn trở những thách thức mà Redmond đã xác định không thể đáp ứng bởi sự tiến bộ một cách đơn giản công nghệ hiện hành của hãng.

SD Times đã xem các tài liệu nội bộ của Microsoft mà phác thảo thiết kế được đề xuất của Midori, mà nó là hướng vào Internet và đã khẳng định về sự thịnh hành của các hệ thống được kết nối.

Midori là một nhánh của hệ điều hành nghiên cứu của Microsoft là Singularity, các công cụ và thư viện của nó là các mã hoàn toàn được quản lý. Midori được thiết kế để chạy trực tiếp trên các phần cứng tự nhiên (x86, x64 và ARM), được đặt trên Windows Hyper–V Hypervisor, hoặc ngay cả được đặt trên một quá trình của Windows.

Another tell-tale sign that the days of Windows as we know it are drawing to a close are the increasing number of stories about Midori:

Microsoft is incubating a componentized non-Windows operating system known as Midori, which is being architected f-rom the ground up to tackle challenges that Redmond has determined cannot be met by simply evolving its existing technology.

SD Times has viewed internal Microsoft documents that outline Midori’s proposed design, which is Internet-centric and predicated on the prevalence of connected systems.

Midori is an offshoot of Microsoft Research’s Singularity operating system, the tools and libraries of which are completely managed code. Midori is designed to run directly on native hardware (x86, x64 and ARM), be hosted on the Windows Hyper-V hypervisor, or even be hosted by a Windows process.

Thế đấy, chúng ta có thể thấy sự không tiếp tục một cách hoàn toàn trong dòng Windows – một nhận thức mà kiến trúc phần mềm cọt kẹt mà nó đã tồn tại đâu đó hơn một thập kỷ bây giờ đơn giản là quá què quặt không thể sửa được nữa.

Có một số thứ vô giá trị trong gió đang chỉ ra rằng Windows không còn cung cấp được điểm chuẩn (benchmark) cho máy tính để bàn nữa. Sự tiếp tục nổi lên thông dụng của các máy Apple là một chỉ số rõ ràng rằng nhiều người đang nhìn ra ngoài Microsoft, thứ gì đó mà đã được phản ánh trong sự cổ vũ gần đây của Mark Shuttleworth đối với cộng đồng phần mềm nguồn mở.

“Nhiệm vụ to lớn trước mắt chúng ta trong 2 năm tới là nâng cao kinh nghiệp của máy tính để bàn Linux từ thứ gì đó là ổn định sang cường tráng và xin xắn, thành thứ gì đó mà nó là nghệ thuật”. Shuttleworth đã nói trong những tiếng vỗ tay của thính phòng. “Liệu chúng ta không chỉ ganh đua, mà chúng ta còn có thể vượt qua được Apple được không?”

Hoàn toàn đúng, Shuttleworth thấy Apple như một thứ đáng để chiến thắng trong những ngày này [chứ không phải là Microsoft Windows].

Kinh nghiệm về máy tính để bàn truyền thống đang được xác định lại thông qua sự chuyển dịch sang các giải pháp máy tính đám mây, mà nó thường dựa trên các trình duyệt, và sự xuất hiện của các siêu máy tính cầm tay dựa trên GNU/Linux, mà nó cũng lôi cuốn các giải pháp dựa trên mạng vì sự thuận tiện hơn nhiều của chúng. Cả 2 thứ này sẽ tạo ra sự tranh luận về hệ điều hành.

That is, we may be looking at a complete dicontinuity in the Windows line – a recognition that the creaking software architecture that has been around for over a decade now is simply too broken to be fixed.

There are a number of straws in the wind indicating that Windows no longer provides the benchmark for desktop computing. The continuing rise in popularity of Apple's machines is a clear indication that more people are looking beyond Microsoft, something that was reflected in Mark Shuttleworth's recent exhortation to the free software community:

"The great task in front of us over the next two years is to lift the experience of the Linux desktop f-rom something that is stable and robust and not so pretty, into something that is art," Shuttleworth said to applause f-rom the audience. "Can we not only emulate, but can we blow right past Apple?"

Quite correctly, Shuttleworth sees Apple as the one to beat these days.

The traditional desktop experience is being further redefined through the move to cloud computing solutions, which are frequently browser-based, and the appearance of GNU/Linux-based ultraportables, which also draw on Net-based solutions for much of their convenience. Both make the underlying operating system moot.

Và dường như đó vẫn còn chưa đủ, còn một tiếp cận thú vị khác mà nó có thể có một ảnh hưởng đáng kể lên nhận thức của con người về phần mềm tự do – và về Windows. Công nghệ Splashtop sử dụng GNU/Linux như một dạng hệ trước điều hành mà nó cho phép người sử dụng khởi động rất nhanh để có được sự truy cập tới Internet và thực hiện những tác vụ chính như kiểm tra thư điện tử hoặc lướt Web. Một cách nổi bật, một trong số những ưu điểm chính của Splashtop là những phản ứng mang tính cơ bản tới 2 vấn đề của Windows – tốc độ và an ninh: Lên trực tuyến vài giây sau khi bạn bật máy tính các nhân của bạn. Vì sao phải chờ cho Windows tải khi bạn có thể lướt web ngay lập tức được!

Lướt web an toàn, miễn dịch khỏi các phần mềm độc hại mà tập trung vào Windows.

Những gì đã bắt đầu như một ý tưởng tuyệt vời, nhưng còn lờ mờ bên lề, nay đã bắt đầu có được xung lực. Đầu tiên, nó được công bố rằng các bo mạch chủ của Asus có thể đưa ra tính năng này, và sau đó các máy tính xách tay của Asus. Trong một dấu hiệu chắc chắn rằng tiếp cận này đang đi vào dòng chính thống, bây giờ Dell đã tham gia vào câu lạc bộ này:

Máy Latitude One của Dell làm việc bằng cách bỏ qua hệ điều hành Windows sao cho bạn có được truy cập ngay lập tức tới những thứ như lịch, thư điện tử, Internet và các mối liên hệ của bạn. Đây là một công nghệ được tích hợp đầy đủ mà sẽ xuất hiện vào cuối năm nay trên các máy tính xách tay loạt 4200 và 4300 Latitude của Dell, và được trang bị bởi một hệ điều hành Linux, dạng như một hệ điều hành thứ 2.

And as if that weren't enough, there's yet another interesting approach that could have a substantial impact on people's perception of free software – and of Windows. The Splashtop technology uses GNU/Linux as a kind of pre-operating system that lets users boot up very quickly to gain Internet access and perform key tasks such as checking email or moving around the Web. Strikingly, some of Splashtop's key advantages are essentially reactions to two of Windows' problems – speed and security:

Be online seconds after you turn on your PC. Why wait for Windows to load when you could be surfing the web right away!

Surf the Web safely, immune f-rom the malware that targets Windows.

What started out as a cool, but rather marginal, idea has now started gain momentum. First, it was announced that Asus motherboards would be offering the feature, and then Asus notebooks. In a sure sign that the approach is entering the mainstream, now Dell has joined the club:

Dell’s Latitude On works by bypassing the Windows operating system so that you get immediate access to things like your calendar, email, Internet, and contacts. It’s a fully integrated technology that will appear later this year on the Dell 4200 and 4300 Latitude series notebooks, and is powered by a Linux OS, sort of as a secondary operating system.

Những gì điều này có nghĩa là việc những người sử dụng các hệ thống này, ngay cả khi khắt khe với những thứ dựa trên Windows, sẽ thực nghiệm sức mạnh và tốc độ của GNU/Linux, cho dù không có chủ tâm, khi họ sử dụng phương thức này. Ngay cả nếu họ không biết đó là GNU/Linux, thì họ sẽ chắc chắn nhận thức được rằng đây không phải là Windows. Hơn thế nữa, nếu ý tưởng này minh chứng được sự phổ dụng, thì không khó để tưởng tượng là hầu hết các nhà sản xuất máy tính cá nhân PC sẽ noi theo để phù hợp với sự chuyển này của Dell, đảm bảo rằng nhiều người hơn nữa sẽ thấy được sự thực rằng có thể sử dụng một máy tính cá nhân mà không cần sử dụng Windows.

Đó là sự đột phá chủ chốt. Tại thời điểm này, có một lan truyền nếu sự giả bộ không được nói ra rằng máy tính để bàn *là* Windows. Đây là sự biểu hiện rõ ràng nhất trong các trường học, nơi mà việc dạy máy tính thực sự có nghĩa là dạy trẻ em làm thế nào để sử dụng Windows và Office. Một khi mọi người nhận thức được họ có một sự lựa chọn, thì vòng vây của Windows trên thị trường máy tính để bàn sẽ bị tháo bỏ hoàn toàn.

Nhiều năm nay, mọi người trong thế giới phần mềm tự do đã mơ về một ngày khi mà GNU/Linux có thể thay thế Windows trên máy tính để bàn. Dù thị phần của GNU/Linux cuối cùng có tăng lên – thì các con số cỡ từ 3% tới 11%, theo khu vực này – nó dường như không giống việc GNU/Linux sẽ bao giờ đó vượt qua được Windows trên máy tính để bàn. Nhưng điều đó không có nghĩa rằng Windows sẽ duy trì được vị thế áp đảo của nó ở đó, đơn giản là tương lai là phức tạp hơn là sự độc cạnh mà chúng ta đã thấy và phải chịu đựng gần 2 thập kỷ qua.

What this means is that users of these systems, even when rigorously Windows-based, will be experiencing the power and speed of GNU/Linux, albeit unwittingly, when they use this mode. Even if they don't know it's GNU/Linux, they will certainly be aware that it is not Windows. Moreover, if the idea proves popular, it's not hard to imagine most PC manufacturers following suit in order to match Dell's move, ensuring that many more people experience the fact that it is possible to use a PC without using Windows.

That is the key breakthrough. At the moment, there is a widespread if tacit assumption that desktop computing *is* Windows. This is manifest most clearly in schools, whe-re teaching computing really means teaching children how to use Windows and Office. Once people realise they have a choice, then Windows' stranglehold on the desktop market will be fatally loosened.

For many years, people in the free software world have dreamed of a day when GNU/Linux would replace Windows on the desktop. Although the market share of GNU/Linux there is finally lifting – figures range f-rom 3% to 11%, according to the sector – it seems unlikely that GNU/Linux will ever take over the desktop f-rom Windows. But that does not mean that Windows will maintain its dominance there, simply that the future is more complex than the monoculture we have seen and suffered for nearly two decades.

Tôi muốn gợi ý rằng thế giới phần mềm tự do phải bắt đầu nhìn vào mọi thứ từ viễn cảnh khác nhau – không chỉ bao nhiêu phần trăm GNU/Linux có được trên máy tính để bàn, mà là Microsoft thua bao nhiêu cho *tất cả* những giải pháp thay thế cho Windows. Phần mềm tự do không có gì để sợ từ môi trường hỗn tạp không đồng nhất này – quả thực, các công nghệ pha trộn hầu hết ép các tiêu chuẩn mở lên các nhà sản xuất nếu họ muốn cung cấp tính tương hợp một cách đầy đủ.

Hơn nữa, như nhiều người đã chỉ ra, số lượng thấp các virus trong GNU/Linux chỉ là trong một phần bên dưới thiết kế siêu hạng của nó. Nếu GNU/Linux sẽ trở thành áp đảo trên máy tính để bàn như Windows, có thể có sự khích lệ lớn hơn để bẻ gãy sự an ninh đó – và một hiệu ứng gõ lên lớn hơn khi nó bị đổ vỡ. Còn tốt hơn nhiều để khuyến khích tính hỗn tạp, mà nó là tốt cho hệ thống tương trợ của phần mềm, và nó tốt cho *tất cả* những người sử dụng.

Đối nghịch lại với nền tảng này, rồi thì, chúng ta phải kỷ niệm những gì thấy đang nổi lên như sự kết thúc của kỷ nguyên Windows trên máy tính để bàn, nhưng không phải trong sự hy vọng ngây thơ khờ khạo, và đôi chút ích kỷ mà nó sẽ mở ra trong một kỷ nguyên thuần tuý dựa trên GNU/Linux. Một trong những bằng chứng tốt nhất là phần mềm tự do là siêu việt trong tất cả mọi ý nghĩa đối với phần mềm sở hữu độc quyền đang có sự chín muồi để nhận thức được rằng thế giới của máy tính cá nhân này ngay là phức tạp hơn nhiều, và giàu hơn nhiều, hơn là tầm nhìn của người độc quyền từ gốc Bill Gates với “một máy tính (dựa trên Microsoft) trên mỗi chiếc bàn”.

I would like to suggest that the free software world should start looking at things f-rom a different perspective – not how many percentage points GNU/Linux gains on the desktop, but how many Microsoft is losing to *all* of the al-ternatives to Windows. Free software has nothing to fear f-rom a heterogeneous environment – indeed, mixing technologies almost forces open standards upon manufacturers if they want to provide full interoperability.

Moreover, as many have pointed out, the low number of GNU/Linux viruses is only in part down to the latter's superior design. If GNU/Linux became as dominant on the desktop as Windows, there would be a greater incentive to break that security – and a bigger knock-on effect when it was broken. Far better to promote heterogeneity, which is good for the software ecosystem, and thus good for *all* users.

Against this background, then, we should be celebrating what looks increasingly like the end of the Windows era on the desktop, but not in the naive, and slightly selfish hope that it will usher in one purely based on GNU/Linux. One of the best proofs that free software is superior in all senses to proprietary software is having the maturity to recognise that the world of personal computing today is far more complicated, and far richer, than Bill Gates's original, monopolistic vision of “a (Microsoft-based) computer on every desktop”.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com