Vì sao Phần mềm lại không được đối xử một cách công bằng

WhySoftware is not treated fairly

Posted by TDTwister onJune 13th, 2009 in GNU/Linux

Theo: http://www.mygnulinux.com/?p=124

Bài được đưa lênInternet ngày: 13/06/2009

Lờingười dịch: “Hầu hết mọi người đã trở nên quenthuộc với thế giới máy tính bên trong nền công nghiệpphần mềm sở hữu độc quyền này nên họ không bao giờbiết những quyền tự do nào họ được trao quyền và vìthế họ không bao giờ hỏi về chúng. Bài viết này khôngphải là về phần mềm tự do, dù nhiều ý tưởng trongbài viết này là tương tự. Bài viết này là về cácquyền và sự tôn trọng mà người sử dụng máy tínhđáng có, và đã bị tước đoạt từ anh ta mà còn ngaycả không biết nữa.

Bạnphải luôn tìm thấy sự tự do của bạn hoặc là nó sẽbị tước đoạt mất và bạn sẽ còn ngay cả không đểý thấy rằng nó đang bị mất nữa”. Bạn hãy đọc bàiviết và chiêm nghiệm có đúng hay không.

Tôi đã và đang cốgắng so sánh phần mềm với những thức khác nhưng vớisự thất vọng lớn của mình tôi có thể không tìm thấybất kỳ thứ gì mà chúng lại có tập hợp đầy đủcác thuộc tính mà phần mềm có. Thực sự, chỉ nghĩ vềnó trong một vài giây. Bạn có một máy tính. Một máytính là một máy có mục đích chung. Bản thân nó là khávô dụng. Bằng việc tải một chương trình hoặc mộttập hợp các chương trình cho nó, bạn có thể biến nóthành thứ gì đó có ích như một máy đánh chữ, mộtmáy trò chơi, một máy chơi nhạc và nhiều hơn thế. Phầnmềm không phải là thứ gì đó mà bạn có thể thực sựliên hệ được với nó một cách vật lý. Bạn có thểkhông nhìn thấy và sờ thấy nó. Nó đơn giản chỉ làcác xung điện tử mà có thể được biên dịch bởi mộtmáy tính như các con số 1 và 0. Điều này giải thích vìsao quá dễ dàng để chia sẻ các phần mềm với giáthành duy nhất của việc sao chép lại nó là giá thànhcủa vật trung chuyển.

Ban đầu phần mềmđã được viết theo ngôn ngữ máy, một đống các con số1 và 0. Sự phức tạp ngày một gia tăng của phần mềmđã làm cho nó không thể tiếp tục việc lập trình theongôn ngữ máy được, nên cách để trình bày một chươngtrình nơi được sáng tạo ra để làm cho một chươngtrình dễ dàng hơn cho việc viết, đọc và hiểu. Chươngtrình phải được biên dịch theo ngôn ngữ máy sao cho mộtmáy tính có thể chạy được nó. Tiếc thay, trong nhiềutrường hợp không thể làm ngược lại người bày raphiên bản được biên dịch trở về chương trình gốcban đầu, khi mà nhiều thông tin là không phù hợp cho máyđã không được lưu giữ lại. Tất nhiên, một kỹ sưphần mềm có kỹ năng tốt có thể đọc được mộtchương trình theo ngôn ngữ máy và xác định được nóđang làm gì, nhưng điều này là rất khó khăn và mấtthời gian mà nó hầu như là không thể hoàn tất cho toànbộ chương trình, tính tới độ phức tạp của các phầnmềm hiện đại. Nhiệm vụ còn khó hơn nhiều là đểthay đổi nó.

Ihave been trying to compare software with other stuff but to my greatdisappointment I could not find anything that has the complete set ofattributes that software does. Really, just think about it for asecond or two. You have a computer. A computer is a general purposemachine. On it’s own it’s pretty much useless. By loading aprogram or a set of programs to it, you can turn it into somethinguseful like a typewriter, a game machine, a music player and manymore. Software is not something you can really come in physicalcontact with. You can not see or touch it. It is simply electronicpulses that can be interpreted by a computer as ones and zeros. Thisis why it is so easy to share software as the only cost ofreproducing it is the cost of the media.

Originallysoftware was written in machine language, a bunch of ones and zeroes.The increasing complexity of software made it impossible to continueprogramming in machine language, so new ways of representing aprogram whe-re invented in order to make a program easier to write,read and understand. The program must then be compiled into themachine language so a computer can run it. Unfortunately, it isimpossible in many cases to reverse engineer the compiled versionback to the original program, as much information that is notrelevant to the machine is not preserved. Of course, a skilledsoftware engineer could read a program in machine language anddetermine what is doing, but this is a very difficult and timeconsuming task which is nearly impossible to complete for the wholeprogram, given the complexity of modern software. An even moredifficult task is to change it.

Nền công nghiệp phầnmềm sở hữu độc quyền đã nắm lấy tất cả nhữngthứ này đưa vào trong sự tính toán và đã tạo ra mộtmô hình kinh doanh mà nó sử dụng từng thuộc tính củaphần mềm cho lợi ích của riêng nó, với mục tiêu thựcsự để tối đa hóa lợi nhuận. Điều này là không côngbằng vì nhiều sự tự do mà bạn có khi bạn mua các đồkhác bị lấy đi đơn giản vì họ đã định thuyết phụcphần còn lại của thế giới rằng đây là cách nó giảđịnh làm và không có cách khác.

Khibạn “mua” một phần mềm sở hữu độc quyền thì bạnsẽ không thực sự mua phần mềm này mà là một giấyphép để sử dụng nó. Dù trong nhiều trường hợp góiphần mềm vật lý thuyết phục bạn rằng bạn thực sựđã mua thứ gì đó thuộc về bạn, nhưng trong thực tếnhững gì bạn có là cái quyền của ai đó để sử dụngmột mẩu phần mềm. Điều này không giải thích đượcvì sao họ sẽ không trao cho bạn mã nguồn của chươngtrình, sao cho bạn hoặc ai đó khác có thể kiểm tra nhữnggì nó làm hoặc không làm. Chắc chắn, một người mua cóthể kêu nếu một tính năng bị mất khỏi một phầnmềm, nhưng còn những thứ bổ sung khác, những thứ màkhông được liệt kê trong danh sách các tính năng, đôikhi là chương trình này không định làm hoặc bạn khôngmuốn nó làm. Chắc chắn là bạn không có cách nào đểbiết những gì bạn đã không mua thực sự làm. Nhiềungười sẽ nhảy lên tin tưởng vì các công ty phần mềmnhư vậy và nói “Họ sẽ không định làm như thế, sautất cả họ là các công ty chuyên nghiệp, phải không?”.Đúng hoặc sai thì điều đó là việc bạn không thể nóiđược. Vẫn còn, điều này không giải thích được vìsao họ không trao cho bạn mã nguồn. Họ có thể sẽ nóirằng họ đang bảo vệ sở hữu của riêng họ khỏi bịăn cắp, nhưng mà này, chúng ta đang ở vào thế kỷ 21đấy. Nếu mỗi công ty phần mềm bị ép buộc bởi luậtpháp phải đưa ra mã nguồn của phần mềm của mình, thìbạn có thể kiểm tra chéo mỗi phần mềm từ trước tớigiờ đã tồn tại đối với mã nguồn được sao chépsao cho bạn cho chúng sẽ được bảo vệ nhiều hơn theocách này. Cộng với việc mã nguồn được bảo vệ bằngluật bản quyền như một mẩu công việc khác. Thế thìđâu là vấn đề ở đây nhỉ?

TheProprietary Software Industry has taken all those things into accountand cre-ated a business model that uses every attribute  ofsoftware for it’s own benefit, with actual goal to maximize profit.This is unfair because many freedoms that you have when you buy otheritems are taken away simply because they managed to convince the restof the world that this it is how it’s suppose to work and there isno other way.

Whenyou “buy” a proprietary software you are not actually buying thesoftware but a license to use it. Although in many cases the physicalpackage of the software convinces you that you actually boughtsomething that belongs to you, in reality what you get is someone’spermission to use a piece of software. This does not explain why theywill not give you the source code of the program, so you or someoneelse can verify what it does or doesn’t. For sure, a buyer wouldcomplain if a feature was missing f-rom a software, but what aboutsomething extra, something that is not in the list of features,something that the program is not supposed to be doing or you don’twant it to do. It is certain that you have no way of knowing whatthat thing you didn’t buy really does. Many people will take a leapof faith for such software companies and say “They are not going todo that, after all they are professional companies right?”. Rightor wrong the point is that you cannot tell. Still, this does notexplain why they do not give you the source code. They will probablysay that they are protecting their own property f-rom being stolen,but come on, we are in the 21st century. If every software company isenforced by law to release the source code of it’s software, youcan cross check every software ever existed for copied code so Isuppose they will be more protected this way. Plus the source code isprotected by copyright law as any other piece of work. Whe-re is theproblem then?

Hơn nữa, bằng việckhông có mã nguồn thì bạn có thẻ không sửa đổi đượcgì để cải thiện một mẩu phần mềm đang tồn tại(nghĩa là, nếu bạn thường có thể, nhưng bạn có thểdễ dàng tìm ai đó làm chúng cho bạn). Điều này là hoàntoàn bình thường, xét rằng bạn đã không mua chươngtrình này, mà là mua một giấy phép để sử dụng nó.Nhưng vì sao họ đã không cho phép bạn mua phần mềm nàyngay lúc ban đầu nhỉ? Sau tất cả việc mua thứ gì đóđều trao cho bạn nhiều quyền hơn nữa so với chỉ mộtgiấy phép sử dụng nó. Nền công nghiệp phần mềm sẽcó thể nói rằng họ làm thế để bảo vệ phần mềmcủa họ khỏi bị phân phối bất hợp pháp. Nếu bạnmua một phần mềm, rồi bạn có thể sao chép nó và bánchúng hoặc trao tặng chúng một cách bất hợp pháp. Vâng,trước hết điều này thực sự xảy ra hôm nay, và thứhai, việc mua thứ gì đó như một cuốn sách chẳng hạn,sẽ không trao cho bạn quyền sao chép lại nó và bán nó.

Thứ quan trọng khácmà chúng ta phải nhớ ở đây là việc để viết ra mộtphần mềm, thứ duy nhất mà bạn cần là những gì bạnđã có nếu bạn đang đọc bài viết này trực tuyến.Đúng thế, bạn chỉ cần một máy tính. Về lý thuyếtthì bất kỳ ai với một máy tính cũng có thể viết phầnmềm. Các công ty phần mềm lớn đã tạo ra một mức bổsung về an ninh để ngăn cản điều này, bằng việc đưara các bằng sáng chế cho phần mềm. Bằng cách này, họđịnh không chỉ có sự độc quyền cho các phần mềmcủa riêng họ, mà còn ngăn chặn bất kỳ ai khác trongviệc phát triển thứ gì đó với chức năng tương tự.

Hầuhết mọi người đã trở nên quen thuộc với thế giớimáy tính bên trong nền công nghiệp phần mềm sở hữuđộc quyền này nên họ không bao giờ biết những quyềntự do nào họ được trao quyền và vì thế họ không baogiờ hỏi về chúng. Bài viết này không phải là về phầnmềm tự do, dù nhiều ý tưởng trong bài viết này làtương tự. Bài viết này là về các quyền và sự tôntrọng mà người sử dụng máy tính đáng có, và đã bịtước đoạt từ anh ta mà còn ngay cả không biết nữa.

Bạnphải luôn tìm thấy sự tự do của bạn hoặc là nó sẽbị tước đoạt mất và bạn sẽ còn ngay cả không đểý thấy rằng nó đang bị mất nữa.

Moreover, by not having the source code you can not make any changes toimprove an existing piece of software (that is, if you normallycould, but you could easily find someone to do them for you). This isperfectly normal, considering that you didn’t buy the program, buta license to use it. But why didn’t they let you buy the softwarein the first place? After all buying something gives you many morerights than just a license to use it. The software industry willprobably say that they do this in order to protect their softwaref-rom illegal distribution. If you buy a software, then you can makecopies of it and sell them or give them away illegally. Well, firstof all this is actually happening today, and secondly, buyingsomething like a book for example, does not give you the right toreproduce it and sell it.

Anotherimportant thing we should mention here is that to write a software,the only thing you need is what you already have if you are readingthis article on-line. Yes this is right, you just need a computer. Intheory anyone with a computer can write software. The big softwarecompanies cre-ated an additional level of security to prevent this, byintroducing patents to software. By this, they managed not only tohave the monopoly for their own software, but also stopping anyoneelse f-rom developing something with similar functionality.

Mostpeople have become familiar with the computer world within thisproprietary software industry so they never got to know what freedomsthey are entitled to and so they never ask for them. This article isnot about free software, although many ideas in this article aresimilar. This article is about the rights and respect that thecomputer user deserves, and have been taken away f-rom him withouteven knowing it.

Youshould always seek your freedom or it will be taken away and you willnot even notice that it is missing.

Dịch tài liệu: LêTrung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com