GNU GPL và Kiểu Mỹ

TheGNU GPL and the American Way

Ric-hard Stallman, founderof the GNU Project

Tínhkhông thể bảo vệ được không phải là Kiểu Mỹ. Trongmiền đất của sự tự do và lòng quả cảm, các lậptrình viên bảo vệ sự tự do của họ với giấy phépGNU GPL.

Defenselessnessis not the American Way. In the land of the free and the brave,developers defend their freedom with the GNU General Public License.

February 28, 2001 12:46PM ET

Theo:http://stallman.org/photos/china/2000/ms_oss.html

Bài được đưa lênInternet ngày: 28/02/2001

Lờingười dịch: Khi tranh luận về triết lý của phần mềmtự do, Ric-hard Stallman nhận xét về Microsoft như sau:“Microsoft chắc chắn muốn có lợi ích của mã nguồncủa chúng tôi mà không có các trách nhiệm gì. Nhưng hãngcó cái khác nữa, mục tiêu đặc biệt hơn trong việc tấncông GNU GPL. Microsoft được biết tới nói chung vì sựbắt chước hơn là sự đổi mới sáng tạo. Khi Microsoftlàm thứ gì đó mới, thì mục đích của họ là có chiếnlược - không phải cải thiện điện toán vì người sửdụng của hãng, mà để đóng lại các giải pháp thay thếđối với họ. Nhưng một sự viết lại hoàn toàn là đắtgiá và khó khăn, và ngay cả Microsoft cũng không thể làmnó tất cả mọi lúc. Vì thế chiến dịch của họ đểthuyết phục chúng tôi bỏ đi giấy phép mà nó bảo vệcộng đồng của chúng tôi, giấy phép mà sẽ không chophép họ nói, “Những gì của các anh là của tôi, vànhững gì của tôi là của tôi”. Họ muốn chúng tôi chophép họ lấy bất kỳ thứ gì họ muốn, mà không bao giờtrao ngược trở lại bất kỳ thứ gì. Họ muốn chúngtôi bỏ đi những sự bảo vệ của chúng tôi. Tính khôngthể bảo vệ được không phải là Kiểu Mỹ. Trong miềnđất của sự tự do và lòng quả cảm, chúng tôi bảo vệsự tự do của chúng tôi bằng GNU GPL”.

Microsoft mô tả giấyphép GNU GPL như một giấy phép “nguồn mở”, và nói nólà chống lại Kiểu Mỹ. Để hiểu GNU GPL, và nhận thứcđược làm thế nào mà nó là hiện thân của Kiểu Mỹ,bạn phải đầu tiên nhận thứ được rằng GPL đã khôngphải được thiết kế ra cho nguồn mở.

Phong trào Nguồn Mở,mà nó đã được khởi phát trong năm 1998, hướng tới đểphát triển các phần mềm mạnh, tin cậy được và côngnghệ được cải tiến, bằng việc mời công chúng hợptác trong phát triển phần mềm. Nhiều lập trình viêntrong phong trào đó sử dụng GNU GPL, và học được chàomừng để sử dụng nó. Nhưng những ý tưởng và logic vềGPL không thể tìm thấy trong Phong trào Nguồn Mở. Chúngbắt nguồn từ những mục tiêu sâu sắc và có giá trịcủa Phong trào Phần mềm Tự do.

Phong trào Phần mềmTự do đã được hình thành vào năm 1984, nhưng sự truyềncảm hứng của nó tới từ những ý tưởng của 1776(cách mạng năm 1776 của Mỹ): tự do, cộng đồng, và hợptác tự nguyện. Đây là những gì dẫn dắt tới doanhnghiệp tự do, nói tự do, và phần mềm tự do.

Như trong “doanhnghiệp tự do” và “nói tự do”, chữ “tự do” trong“phần mềm tự do” tham chiếu tới sự tự do, khôngphải là về giá thành; đặc biệt, nó có nghĩa là bạncó được sự tự do để nghiên cứu, thay đổi và phânphối lại các phần mềm mà bạn sử dụng. Những tự donày cho phép các công dân tự giúp họ và giúp lẫn nhau,và vì thế tham gia vào một cộng đồng. Điều này đốinghịch với phần lớn cái chung của phần mềm sở hữuđộc quyền, mà nó giữ cho người sử dụng không đượctrợ giúp và bị phân tách: Những thứ làm việc ở bêntrong là bí mật, và bạn bị cấm không được chia sẻchương trình với hàng xóm của bạn. Phần mềm mạnh,tin cậy được và công nghệ được cải tiến là hữuích với những sản phẩm và sự tự do, nhưng sự tự dođể có được một cộng đồng là quan trọng trong bảnthân nó.

Microsoftdescribes the GNU General Public License (GNU GPL) as an "opensource" license, and says it is against the American Way. Tounderstand the GNU GPL, and recognize how it embodies the AmericanWay, you must first be aware that the GPL was not designed for opensource.

TheOpen Source Movement, which was launched in 1998, aims to developpowerful, reliable software and improved technology, by inviting thepublic to collaborate in software development. Many developers inthat movement use the GNU GPL, and they are welcome to use it. Butthe ideas and logic of the GPL cannot be found in the Open SourceMovement. They stem f-rom the deeper goals and values of the FreeSoftware Movement.

TheFree Software Movement was founded in 1984, but its inspiration comesf-rom the ideals of 1776: freedom, community, and voluntarycooperation. This is what leads to free enterprise, to free speech,and to free software.

Asin "free enterprise" and "free speech", the"free" in "free software" refers to freedom, notprice; specifically, it means that you have the freedom to study,change, and redistribute the software you use. These freedoms permitcitizens to help themselves and help each other, and thus participatein a community. This contrasts with the more common proprietarysoftware, which keeps users helpless and divided: the inner workingsare secret, and you are prohibited f-rom sharing the program with yourneighbor. Powerful, reliable software and improved technology areuseful by products of freedom, but the freedom to have a community isimportant in its own right.

Chúng ta không thểthiết lập được một cộng đồng tự do trong miền đấtcủa phần mềm sở hữu độc quyền nơi mà mỗi chươngtrình đều đã có ông chủ của nó. Chúng ta đã phảixây dựng một miền đất mới trong không gian mạng - hệđiều hành phần mềm tự do GNU, mà chúng ta đã bắt đầuviết trong năm 1984. Vào năm 1991, khi GNU đã hầu như đượchoàn thành, thì nhân Linux được viết bởi Linus Torvaldsđã điền đầy khoảng trống còn lại; không lâu sau đóhệ điều hành tự do GNU/Linux đã sẵn sàng. Ngày nay hàngtriệu người sử dụng sử dụng GNU/Linux và thụ hưởngnhững lợi ích của sự tự do và của cộng đồng.

Tôi đã thiết kế raGNU GPL để duy trì và bảo vệ những sự tự do mà chúngxác định cho phần mềm tự do - để sử dụng các câutừ của năm 1776, nó thiết lập nên chúng như nhữngquyền không thể chuyển nhượng được đối với cácchương trình được tung ra theo GPL. Nó đảm bảo rằngbạn có sự tự do để nghiên cứu, thay đổi, và phânphối lại chương trình, bằng việc nói rằng không có aiđược quyền lấy đi các quyền tự do này khỏi bạnbằng việc phân phối lại chương trình đó.

Vì lợi ích của sựhợp tác, chúng tôi khuyến khích những người khác sửađổi và mở rộng các chương trình mà chúng tôi đưa ra.Vì lợi ích của sự tự do, chúng tôi thiết lập cácđiều kiện mà chúng đã sửa đổi các phiên bản củacác chương trình của chúng tôi bằng việc từ chốinhững kẻ ăn bám: bất kỳ ai muốn sao chép các phần củaphần mềm của chúng tôi vào trong chương trình của anhta đều phải để chúng tôi sử dụng các phần củachương trình đó trong các chương trình của chúng tôi.Không ai bị ép buộc phải tham gia vào các câu lạc bộcủa chúng tôi, nhưng những ai mà mong muốn tham gia thìphải đưa ra cho chúng tôi sự hợp tác y hệt mà họ nhậnđược từ chúng tôi. Điều đó làm cho hệ thống nàycông bằng.

Hàng triệu người sửdụng, hàng chục ngàn lập trình viên, và các công ty nhưIBM, Intel, và Sun, đã chọn việc tham gia vào nền tảngnày. Nhưng một số công ty muốn những ưu điểm này màkhông có các trách nhiệm.

Cùng với thời gian,các công ty đã nói với chúng tôi, “Chúng tôi muốn làmra một phiên bản cải tiến của chương trình này nếuanh cho phép chúng tôi đưa ra nó mà không có sự tự do”.Chúng tôi nói, “Không, cảm ơn - những cải tiến củacác anh có lẽ là hữu dụng nếu chúng là tự do, nhưngnếu chúng tôi không thể sử dụng chúng trong sự tự do,thì chúng là hoàn toàn không tốt”. Rồi họ thỉnh cầucái tôi của chúng tôi, nói rằng mã nguồn của chúng tôisẽ có “nhiều người sử dụng hơn” bên trong cácchương trình sở hữu độc quyền của họ. Chúng tôi trảlời rằng chúng tôi đánh giá cao sự tự do của cộngđồng chúng tôi hơn là một dạng phổ biến thích hợpnào đó.

Wecould not establish a community of freedom in the land of proprietarysoftware whe-re each program had its lord. We had to build a new landin cyberspace--the free software GNU operating system, which westarted writing in 1984. In 1991, when GNU was almost finished, thekernel Linux written by Linus Torvalds filled the last gap; soon thefree GNU/Linux system was available. Today millions of users useGNU/Linux and enjoy the benefits of freedom and community.

Idesigned the GNU GPL to uphold and defend the freedoms that definefree software--to use the words of 1776, it establishes them asinalienable rights for programs released under the GPL. It ensuresthat you have the freedom to study, change, and redistribute theprogram, by saying that nobody is authorized to take these freedomsaway f-rom you by redistributing the program.

Forthe sake of cooperation, we encourage others to modify and extend theprograms that we publish. For the sake of freedom, we set thecondition that these modified versions of our programs must respectyour freedom just like the original version. We encourage two-waycooperation by rejecting parasites: whoever wishes to copy parts ofour software into his program must let us use parts of that programin our programs. Nobody is forced to join our club, but those whowish to participate must offer us the same cooperation they receivef-rom us. That makes the system fair.

Millionsof users, tens of thousands of developers, and companies as large asIBM, Intel, and Sun, have chosen to participate on this basis. Butsome companies want the advantages without the responsibilities.

F-romtime to time, companies have said to us, "We would make animproved version of this program if you allow us to release itwithout freedom." We say, "No thanks--your improvementsmight be useful if they were free, but if we can't use them infreedom, they are no good at all." Then they appeal to our egos,saying that our code will have "more users" inside theirproprietary programs. We respond that we value our community'sfreedom more than an irrelevant form of popularity.

Microsoftchắc chắn muốn có lợi ích của mã nguồn của chúngtôi mà không có các trách nhiệm gì. Nhưng hãng có cáikhác nữa, mục tiêu đặc biệt hơn trong việc tấn côngGNU GPL. Microsoft được biết tới nói chung vì sự bắtchước hơn là sự đổi mới sáng tạo. Khi Microsoft làmthứ gì đó mới, thì mục đích của họ là có chiếnlược - không phải cải thiện điện toán vì người sửdụng của hãng, mà để đóng lại các giải pháp thay thếđối với họ.

Microsoft sử dụng mộtchiến lược chống cạnh tranh được gọi là “ôm lấyvà mở rộng”. Điều này có nghĩa là họ bắt đầu vớicông nghệ mà những người khác đang sử dụng, bổ sungmột ngón nhỏ mà nó là bí mật sao cho không ai khác cóthể bắt chước nó, rồi sử dụng ngón bí mật đó saocho chỉ phần mềm của Microsoft có thể giao tiếp đượcvới các phần mềm khác của Microsoft. Trong một sốtrường hợp, điều này làm nó khó cho bạn sử dụng mộtchương trình không phải của Microsoft cho công việc A nàođó nếu bạn sử dụng một chương trình của Microsoftcho công việc B. Hoặc cách, “ôm lây và mở rộng” thổiphồng hiệu quả của sức mạnh thị trường củaMicrosoft.

Không giấy phép nàocó thể làm cho Microsoft dừng được khỏi thực tế “ômlây và mở rộng” nếu chúng được xác định để làmnhư vậy bằng mọi giá. Nếu họ viết ra chương trìnhcuar riêng họ từ đầu, và không sử dụng mã nguồn củachúng tôi, thì giấy phép cho mã nguồn của chúng tôikhông ảnh hưởng tới họ. Nhưng mộtsự viết lại hoàn toàn là đắt giá và khó khăn, vàngay cả Microsoft cũng không thể làm nó tất cả mọi lúc.Vì thế chiến dịch của họ để thuyết phục chúng tôibỏ đi giấy phép mà nó bảo vệ cộng đồng của chúngtôi, giấy phép mà sẽ không cho phép họ nói, “Những gìcủa các anh là của tôi, và những gì của tôi là củatôi”. Họ muốn chúng tôi cho phép họ lấy bất kỳ thứgì họ muốn, mà không bao giờ trao ngược trở lại bấtkỳ thứ gì. Họ muốn chúng tôi bỏ đi những sự bảovệ của chúng tôi.

Tínhkhông thể bảo vệ được không phải là Kiểu Mỹ. Trongmiền đất của sự tự do và lòng quả cảm, chúng tôibảo vệ sự tự do của chúng tôi bằng GNU GPL.

Microsoftsurely would like to have the benefit of our code without theresponsibilities. But it has another, more specific purpose inattacking the GNU GPL. Microsoft is known generally for imitationrather than innovation. When Microsoft does something new, itspurpose is strategic--not to improve computing for its users, but toclose off al-ternatives for them.

Microsoftuses an anticompetitive strategy called "embrace and extend".This means they start with the technology others are using, add aminor wrinkle which is secret so that nobody else can imitate it,then use that secret wrinkle so that only Microsoft software cancommunicate with other Microsoft software. In some cases, this makesit hard for you to use a non-Microsoft program when others you workwith use a Microsoft program. In other cases, this makes it hard foryou to use a non-Microsoft program for job A if you use a Microsoftprogram for job B. Either way, "embrace and extend"magnifies the effect of Microsoft's market power.

Nolicense can stop Microsoft f-rom practicing "embrace and extend"if they are determined to do so at all costs. If they write their ownprogram f-rom scratch, and use none of our code, the license on ourcode does not affect them. But a total rewrite is costly and hard,and even Microsoft can't do it all the time. Hence their campaign topersuade us to abandon the license that protects our community, thelicense that won't let them say, "What's yours is mine, andwhat's mine is mine." They want us to let them take whateverthey want, without ever giving anything back. They want us to abandonour defenses.

Butdefenselessness is not the American Way. In the land of the brave andthe free, we defend our freedom with the GNU GPL.

Phụlục

Microsoft nói rằng GPLlà chống lại “quyền sở hữu trí tuệ”. Tôi không cóý kiến gì về “quyền sở hữu trí tuệ”, vì kháiniệm này là quá rộng rãi để có được một ý kiếncảm nhận được về nó. Đây là một thứ bao trùm tấtcả, bao trùm cả bản quyền, bằng sáng chế, thươnghiệu, và các lĩnh vực khác hẳn nhau khác của pháp luật;những lĩnh vực quá khác biệt, theo các luật và theonhững ảnh hưởng của chúng, mà bất kỳ tuyên bố nàovề tất cả chúng cùng một lúc chắc chắn là giản dịthái quá. Để nghĩ một cách có tri thức về bản quyền,bằng sáng chế hoặc thương hiệu, bạn phải nghĩ vềchúng một cách tách biệt. Bước đầu tiên là không đánhđồng chúng cùng nhau như “sở hữu trí tuệ”.

Quan điểm của tôivề bản quyền chiếm một giờ đồng hồ để giảinghĩa, nhưng một nguyên tắc chung được áp dụng: nókhông thể biện hộ cho việc từ chối những tự do quantrọng chung. Như Abraham Lincoln đã nói,“Bất kỳ khi nào có một xung đột giữa các quyền conngười và các quyền sở hữu, thì các quyền con ngườiphải là ưu tiên hơn”. Các quyền sở hữu là biện phápđể cải thiện loài người được tốt, chứ không nhưmột lời xin lỗi để bất chấp - coi thường nó.

Ric-hard Stallman làngười sáng lập của Dự án GNU, được tung ra vào năm1984 để phát triển hệ điều hành tự do GNU (đồngnghĩa với “GNU không phải là Unix”), và vì thế traocho người sử dụng máy tính sự tự do mà hầu hếtchúng đã bị mất. Stallman đã tốt nghiệp Harvard năm1974 với một bằng BA về vật lý. Trong thời kỳ còn làsinh viên, ông cũng đã làm việc như một nhân viên hackertại Phòng thí nghiệm Tình báo Nhân tạo của MIT, họcphát triển hệ điều hàng bằng việc làm nó. Năm 1998Stallman đã nhận giải thưởng Người tiên phong của QuỹBiên giới Điện tử cùng với Linus Torvalds.

Copyright © 2001 Ric-hardStallman

Addendum

Microsoftsays that the GPL is against "intellectual property rights."I have no opinion on "intellectual property rights,"because the term is too broad to have a sensible opinion about. It isa catch-all, covering copyrights, patents, trademarks, and otherdisparate areas of law; areas so different, in the laws and in theireffects, that any statement about all of them at once is surelysimplistic. To think intelligently about copyrights, patents ortrademarks, you must think about them separately. The first step isdeclining to lump them together as "intellectual property".

Myviews about copyright take an hour to expound, but one generalprinciple applies: it cannot justify denying the public importantfreedoms. As Abraham Lincoln put it, "Whenever there is aconflict between human rights and property rights, human rights mustprevail." Property rights are meant to advance human well-being,not as an excuse to disregard it.

Ric-hardStallman is the founder of the GNU Project, launched in 1984 todevelop the free operating system GNU (an acronym for "GNU's NotUnix"), and thereby give computer users the freedom that most ofthem have lost. Stallman graduated f-rom Harvard in 1974 with a BA inphysics. During his college years, he also worked as a staff hackerat the MIT Artificial Intelligence Lab, learning operating systemdevelopment by doing it. In 1998 Stallman received the ElectronicFrontier Foundation's Pioneer award along with Linus Torvalds.

Copyright© 2001 Ric-hard Stallman

Dịch tài liệu: LêTrung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com