Cái gì là quan trọng hơn: Định dạng tệp mở hay Phần mềm tự do?

By HUNG Chao-Kuei on Sunday, December 7 2008, 16:41 - Permalink

Theo: http://blog.ofset.org/ckhung/index.php?post/08cb

Bài được đưa lên Internet ngày: 07/12/2008

Vì lợi ích của phần mềm tự do, xin hãy giúp bảo vệ Đài Loan khỏi sự xâm chiếm của định dạng tệp docx của Microsoft. Xin hãy giúp các trình cài cắm ODF cho firefox hơn là bạn làm với trình cài cắm docx. Nếu không, bạn có thể sẽ làm hại đinhuj dạng tệp mở khi bạn đóng góp cho một mẩu gây tranh cãi của phần mềm tự do, và cuối cùng làm hại tới toàn bộ bức tranh về phần mềm tự do một cách tổng thể.

*******

Đầu đề này nghe có vẻ là một câu hỏi ngớ ngẩn. Các định dạng tệp mở phục vụ cho mọi người (ngoại trừ kẻ độc quyền), những người sử dụng phần mềm tự do và phần mềm sở hữu độc quyền. Phần mềm tự do thường hỗ trợ các định dạng tài liệu mở một cách mặc định, và rồi một số còn có thể hỗ trợ định dạng tệp sở hữu độc quyền thông dụng khi cần thiết. Từ trước tới nay liệu có một tình trạng mà ở đó việc hỗ trợ/viết các phần mềm tự do mà lại làm hại tới định dạng tập mở bao giờ chưa?

Quả thật chỉ có thể có một ví dụ rất thú vị: trình cài cắm docx cho firefox. Tôi sẽ để cuộc tranh cãi này như là liệu MS PL có được tính như là một giấy phép phần mềm tự do đối với các luật sư (hoặc các nhà triết học) hay không. Những gì tôi muốn chỉ ra là, liệu giấy phép này có đủ tự do, mẩu đặt biệt này của phần mềm có làm hại chúng ta hay không.

Tôi đã viết một loạt bài (zh_TW) chống lại việc lan truyền định dạng tệp docx bởi những nạn nhân vô ý thức của docx về những nạn nhân mới hơn. Việc xem xét rằng hầu hết mọi người vẫn đang sử dụng định dạng doc cũ, rằng việc chuyển từ các phiên bản cũ của MS Office sang MS Office 2007 có thể đòi hỏi nhiều sự đào tạo hơn là chuyển sang OpenOffice.org (OOo), rằng ở mức độ toàn cầu thì các chính phủ chọn ODF hơn là OOXML, rằng nền kinh tế dang đi xuống, rằng chính phủ Đài Loan đang chịu sức ép lớn của BSA chống lại tệ vi phạm bản quyền, rằng việc tìm kiếm về Office 2007 mời mọc một cách buồn cười Google và Yahoo gợi ý các từ khoá liên quan tới những vụ tìm kiếm vi phạm bản quyền của Office 2007, rằng docx còn không được 100% y như OOXML mà đã vượt qua được quá trình thỏa hiệp của ISO như một tiêu chuẩn quốc tế bằng những sự gây tranh cãi và với những cảnh báo từ các chuyên gia, … xét về tất cả các lý do này chống lại việc chấp thuận docx, bạn có thể nghĩ rằng công việc của tôi cũng sẽ không thể khó khăn sao. Sự khó khăn là thực sự có. Đài Loan là một quốc gia nơi mà máy tính là một từ đồng nghĩa với Microsoft Windows, nơi mà IIS là thông dụng hơn nhiều so với Apache như các máy chủ web, nhơi mà các nhà bảo trợ quảng cáo trả tiền, chỉ để quảng cáo không phải sản phẩm của riêng họ mà là cho MS IE, nơi mà hầu như mọi người hỏi về thực tế rằng website về thì vào trường Đại họ quốc gia rộng mở yêu cầu các sinh viên phải sử dụng IE (trang đăng ký, mà bây giờ đã bị loại bỏ đi vì kỳ thi diễn ra trong tháng 07).

For the sake of free software, please help defend Taiwan f-rom Microsoft's docx file format invasion. Please help odf plugin for firefox more than you do with the docx plugin. Otherwise, you could be hurting open file format as you contribute to one controversial piece of free software, and ultimately hurt the entire FS landscape as a whole.

* * * * *

This title sounds like a silly question. Open file formats serve everybody (except the monopolist), free software users and proprietary software users alike. Free software typically supports open file formats by default, and then maybe also some popular proprietary file format by necessity. Is there ever a situation whe-re supporting/writing free software hurts open file format?

Indeed there might just be one very interesting example: the docx plugin for firefox. I will leave the debate as to whether MS PL counts as a free software licnese to the lawyers (or philosophers). What I would like to point out is, whether this license is free enough, this particular piece of software is hurting us.

I have been writing a series of articles (zh_TW) against the spread of docx file format by unconscious docx victims onto more new victims. Considering that most people are still using the old doc format,

that switching f-rom old versions of MS Offices to MS Office 2007 may require more training than switching to OO.o, that globally governments choose odf over ooxml, that the economy is down, that Taiwan government is under strong BSA pressure to fight piracy, that searching for office 2007 amusingly invites google and yahoo to suggest keywords related to office 2007 piracy searches,

that docx is not even 100% the same as ooxml which barely passes thru the compromised ISO process as an international standard under controversies and with warnings f-rom legal experts,

... considering all these reasons against adopting docx, you would think that my task cannot be too difficult. Difficult it really is. Taiwan is a country whe-re computer is a synonym for Microsoft Windows, whe-re IIS is far more popular than apache as web servers, whe-re ads sponsors pay money, only to advertise not their own product but rather MS IE (zh_TW, with screenshot), whe-re hardly anybody questions the fact that the nation-wide University entrance exam website demands the students to use IE (the registration page, which is now removed because the exam takes place in July).

Đúng thế. Chúng ta sẽ làm việc với những thách thức này bằng những công nghệ tuyệt vời được cung cấp bởi toàn bộ cộng đồng phần mềm tự do như sự hỗ trợ của chúng ta. Các cộng đồng như OFSET (mà tôi là một thành viên) và các công nghệ như việc khởi động bằng USB là sự giúp đỡ rất lớn cho những nỗ lực bảo vệ của chúng ta. Nhưng bây giờ có một vấn đề nhỏ mà với nó tôi đã thay thiết đề nghị giúp đỡ. Chúng ta có thể có được sự ủng hộ ODT tốt hơn là DOCX trong Firefox được không? Tôi sẽ bỏ qua hàng tá hoặc nhiều hơn các chỉ trích trên các bài viết chống lại docx của tôi mà tôi đã có khả năng tính tới. Tôi sẽ chỉ trình bày cho bạn một cuộc hội thoại nhỏ này mà ở đó tôi đã kết thúc mà không nói gì: “Xin hãy không lan truyền docx”. “Bạn hãy hành động như một nhà độc tài, như một con sói đội lốt con cừu”. “OK, bất kể cái gì b ạn hãy gọi tôi. (zh_TW, với việc giải thích một cách buồn cười sự khác biệt giữa định dạng tập mở và phần mềm tự do). Nhung xin hãy nói cho tôi, điều gì là giống một nhà độc tài hơn? Việc yêu cầu những nhân viên của bạn sử dụng ODT cho việc trao đổi tệp hoặc việc yêu cầu người nhận thư của bạn chuyển đổi sang DOCX?”, “Việc yêu cầu ODT là giống một nhà độc tài hơn. Với DOCX, tôi có thể xem nó với Firefox”.

Vâng, tôi không thể yêu cầu Microsoft dừng việc bảo trợ cho dự án trình cài cắm docx cho Firefox. Nhưng tôi mong muốn hỏi những lập trình viên thiện nguyện, những người chuyên báo cáo lỗi, những người chuyên viết tài liệu, và các blogger mà khuyến khích trình cài cắm này, cân nhắc các câu hỏi này: Điều gì là quan trọng hơn: các định dạng tài liệu mở hay phần mềm tự do? Liệu bnj có phát triển và/hoặc giúp phổ biến Firefox hơn ở một cái giá làm hại tới các định dạng tài liệu mở hay không? Liệu có nhu cầu cấp bách nào hơn cho tính tương thích DOCX hoặc cho ODT nào hơn trong Firefox xét rằng DOCX [như được chào bởi MS Office 2007 bây giờ] sẽ bị lu mờ dần ngay cả bằng việc Microsoft tuân theo OOXML thực thụ [như được chấp thuận bởi ISO] hay không? Xin bạn hãy xem xét việc tận tâm những tài năng và nỗ lực của các bạn để giúp đỡ làm hoàn chỉnh tuyệt vời và lan truyền trình cài cắm ODT hơn là trình cài cắm DOCX chăng? Tất nhiên tôi biết các bạn có ý tốt khi các bạn tham gia vào những nỗ lực như vậy. Bên cạnh đó, chính các bạn, chứ không phải tôi, là những người đã đóng góp nhiều hơn cho Firefox. Các bạn đã quyết định cách để sử dụng những nỗ lực tự nguyện của các bạn. Tôi chỉ mong muốn đề nghị các bạn xem xét khả năng mà có thể sẽ không bao giờ xảy ra với các bạn, rằng việc giúp một mẩu gây tranh cãi đặc biệt của phần mềm tự do có thể thực sự sẽ làm hại tới toàn bộ bức tranh tổng thể của phần mềm tự do.

That's fine. We will deal with these challenges with the wonderful technologies provided by the entire FS community as our support. Communities such as OFSET (of which I am a member) and technologies such as usb key booting have been greatly helpful to our advocacy endeavors. But now there is one little problem for which I have to explicitly beg for help: Can we have a better odt support than docx support in Firefox, please? I will omit a dozen or more criticisms on my anti-docx articles that I was able to counter. I will just present you this one small dialogue in which I end up speechless:
"Please, don't spread docx." (zh_TW)
"You act like a dictator, like a wolf cloaked as a sheep." (zh_TW)
"OK, whatever you feel like calling me. (zh_TW, with a funny drawing explaining the difference between open file format and FS) But tell me, please, which is more like a dictator? Requesting your employees to use odt for file exchange or requesting the recepient of your mail to convert docx?"
"Requesting odt is more like a dictator. With docx, I can view it with firefox."

Well, we cannot ask Microsoft to stop sponsoring the firefox docx plugin project. But I would like to ask the volunteer developers, bug reporters, document writers, and blogger who promote this plugin, to ponder these questions: Which is more important: open file formats or free software? Would you rather develop and/or help spread FS at the price of hurting open file formats? Is there a more urgent need for docx or for odt compatibility in FF considering that docx [as offered by MS Office 2007 now] will be phased out even by Microsoft in favor of true ooxml [as endorsed by ISO] ? Would you please consider devoting your talents and efforts to help perfect and spread the odt plugin rather than the docx plugin? Of course I know you meant well when you joined such efforts. Besides, it is you, not me, who made more contributions to firefox. You get to decide how to spend your voluntary efforts. I would just like to ask you to consider the possibility that might have never occurred to you, that helping one specific controversial piece of FS may actually hurt the entire FS landscape as a whole.

Tại Đài Loan, chúng ta đã thực hiện được một số tiến bộ trong việc áp dụng Firefox, ít tiến bộ trong việc áp dụng OOo, và gần như không trong việc áp dụng máy tính để bàn GNU/Linux. Bây giờ việc cung cấp cho Firefox tính tương thích của DOCX tốt hơn là tính tương thích của ODT có thể sẽ làm hại cho việc áp dụng ODF của Đài Loan, và cuối cùng sẽ làm hại bức tranh khó khăn của Đài Loan từ sự áp đảo hoàn toàn của Microsoft. Phải thừa nhận Đài Loan là một quốc gia nhỏ bé. Và nó có một sự tập trung cao độ các nhà sản xuất phần cứng. Ví dụ, nếu chỉ các nhà sản xuất phần cứng Đài Loan có thể được thuyết phục để chuyển sang các máy tính không có ổ đĩa, thì việc tranh cãi về hệ điều hành nào để cài đặt trước có thể sẽ trở thành đề tài để bàn thảo. Hoặc ngay cả nếu chỉ họ có thể được thuyết phục để chuyển các bo mạch chủ mà khởi động bằng các USB như là ưu tiên hàng đầu của mình, thì sẽ có thể thấy một vài thay đổi trong nhận thức về GNU/Linux, và InstallFests có thể được trình bày trên các ở USB thay vì các máy tính đồ sộ. (Xin hãy thúc giục mọi người của bạn yêu cầu các máy tính như vậy, đặc biệt khi mua với số lượng lớn). Việc dừng sự lan truyền một cách vô ý thức DOCX và gia tăng áp dụng cả Firefox và OOo cùng một lúc (không áp dụng một thứ ở cái giá của cái kia, là sống còn cho bức tranh của Đài Loan đối với sự kiểm soát của Microsoft trong vòng vài năm tới).

Tôi cũng muốn nhân cơ hội này yêu cầu một sự trợ giúp pháp lý/kỹ thuật. Có thể ai đó có hiểu biết về cả OOXML và việc quản lý quyền số DRM thì xin hãy làn sáng tỏ cho tôi biết: Làm sao có thể đối với một định dạng tệp có được tính tương thích ngược với những tiền bối về DRM của nó để có một sự triển khai cài đặt mà liên quan được theo một giấy phép đã được OSI phê chuẩn hay không? Làm thế nào điều này có thể cho một định dạng như vậy sẽ được công bố là một tiêu chuẩn mở hay không? Tôi có thể không tìm thấy đủ các thảo luận phù hợp và sâu sắc về các đặc tính của DRM của OOXML bằng việc tìm kiếm “OOXML DRM”. Những gì gây cản trở cho tôi là một logic đơn giản: Làm thế nào phần mềm tự do nguồn mở FLOSS bao giờ đó có thể tương thích được với DRM, mà nó vận hành theo nguyên tắc an ninh bởi sự tối tăm tù mù? (Và bằng cách đó liệu DRM có khả năng và mối nguy hiểm của OOXML sẽ không được thảo luận một cách rộng rãi hay không?) Tôi có thể đánh giá cao nếu bạn kiềm chế OSI bừng bừng khí thế vì điều này và vì sự lạc lối trong việc tranh cãi giữ OSI và FSF về cái tên của phần mềm tự do. Tôi quan tâm nhất trong những tranh cãi đó về phép nghịch hợp “DRM nguồn mở” khi sử dụng DOCX/OOXML và việc triển khai cài đặt nguồn mở của nó như là một ví dụ.

In Taiwan, we have made some progress in FF adoption, little progress in OO.o adoption, and virtually none in GNU/Linux desktop adoption. Now FF providing better docx compatibility than odt compatibility may hurt Taiwan's odf adoption, and ultimately hurt Taiwan's difficult escape f-rom Microsoft's complete dominance. Admittedly Taiwan is but a small country. Yet it has a high concentration of hardware manufacturers. For example, if only hardware manufactures in Taiwan could be convinced to ship diskless computers, the debate about which OS to preload would become moot. Or even if only they could be convinced to ship motherboards that boot usb keys as its first priority, there could be some visibile changes in the awareness of GNU/Linux, and InstallFests can be performed on usb keys instead of on bulky computers. (Please, urge your people to demand such computers, especially when buying in large quantities.) Stopping the unconscious spread of docx and raising the adoption of both FF and OO.o at the same time (not the adoption of one at the cost of the other, is crucial to the escape of Taiwan f-rom Microsoft's control for the next few years.

I would also like to take this opportunity to ask for a legal/technical help. Can someone knowledgeable about both ooxml and DRM please enlighten me: How is it possible for a file format having backward compatibility with its DRM-enabled predecessor to have an implementation that is released under an OSI-approved license? How is it possible for such a format to be declared an open standard at all? I could not find enough relevant and deep discussions over the drm features of ooxml by searching "ooxml drm". What baffles me is simple logic: how can FLOSS ever be compatible with DRM, which operates under the principle of security by obscurity? (And by the way how come the drm possibility and danger of ooxml is not widely discussed?) I would appreciate if you refrain f-rom flaming OSI because of this and f-rom digressing into the debate between OSI and FSF over the name of Libre Software. I am most interested in debates over the oxymoron "open source DRM" using docx/ooxml and its open source implementation as an example.

Cùng lúc, tôi còn muốn yêu cầu Sun và IBM và các công ty lớn khác tận tâm hơn một chút về những tài nguyên của các bạn cho trình cài cắm ODT cho Firefox. Vì các bạn đều biết rất rõ rằng chỉ một mình OOo là không phải sức mạnh dẫn dắt quan trọng nhất đằng sau sự áp dụng ODT mang tính toàn cầu. Sự lựa chọn: Star Office và Lotus Symphony là trong danh sách các phần mềm mà chúng hỗ trợ ODT. Thế còn về việc giúp cho Firefox nằm trong danh sách đó, hoặc ít nhất vào trong danh sách “chỉ đọc” chăng? Google, về việc tạo cho Chrome đọc và hiển thị được ODT? Nếu thế, chúng ta có thể rồi sẽ bảo vệ Chrome hơn là Firefox. Hoặc Opera. Hoặc Safari. Hoặc bất kỳ trình duyệt không mất tiền nào nếu nó chỉ đọc và hiển thị ODT, liệu nó có là tự do như sự tự do hay không.

Vì, đối với tôi, định dạng tệp mở là quan trọng hơn phần mềm tự do, nếu tôi bao giờ đó phải có sự lựa chọn. Vì không có định dạng tệp mở thực sự tự do khỏi mối đe doạ pháp lý của DRM, thì sẽ có ttheer không có sự cạnh tranh nữa, và sẽ có thể không có phần mềm tự do nữa.

At the same time, I would also like to ask Sun and IBM and other big companies to devote a tiny bit of your resources to the odt plugin for firefox. As you both know very well that OO.o alone is not the most important driving force behind global odt adoption. Choice is. Star Office and Lotus Symphony are among the list of software that supports odt. How about helping FF get into that list, or at least into the "readonly" list? Google, how about making chrome read and display odt? If so, we may then advocate chrome over firefox. Or opera. Or safari. Or any gratis browser if only it reads and displays odt, whether it is free as in freedom or not.

Because, to me, open file format is more important than free software, if I ever have to make a choice. Because without true open file format free f-rom DRM legal threat, there can be no competition, and there can be no free software.

Dịch tài liệu: Lê Trung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com