Khuyến khích phần mềm tự do tại các quốc gia đang phát triển

PromotingFree Software in Developing Countries

by Glyn Moody

9 April 2010, 13:32

Theo:http://www.h-online.com/open/features/Promoting-Free-Software-in-Developing-Countries-970345.html

Bài được đưa lênInternet ngày: 09/04/2010

Lời người dịch: Trongkhi có những thế lực chỉ trực mưu toan đàn áp bằngđược phong trào phần mềm tự do nguồn mở tại cácquốc gia đang phát triển như bè lũ IIPA, thì ở chiềungược lại, có những tổ chức có lẽ không vì mụcđích thuần túy nhân đạo, mà là mục đích bền vững,lâu dài cho một mô hình cùng thắng win - win mà ngườikhởi xướng nó, dù còn nhiều vấn đề phải hoàn thiệnhơn, lại chính là thế giới của phần mềm tự do màđại diện của nó là Canonical, hãng đứng đằng sau đểhỗ trợ cho hệ điều hành GNU/Linux Ubuntu. Nếu phải chọnđể làm bạn, liệu Việt Nam sẽ chọn ai???

Có một nghịch lý.Phần mềm tự do dường như là tuyệt vời cho các quốcgia đang phát triển: nó là tự do cả để có và đểchia sẻ, chạy tốt trên các máy cấu hình thấp và –một khía cạnh quan trọng mà thường được quan sát thấy– có thể dễ dàng bản địa hóa được. Và vâng sựhiểu biết về phần mềm tự do trong nhiều quốc gia nhưvậy còn kém, với Windows vẫn áp đảo điện toán ở tấtcả mọi mức độ. Làm thế nào mà điều này lại cóthể được nhỉ?

Những giải thích ởđây có vẻ như rất đáng quan tâm:

Nếu bạn sốngtrong một quốc gia “làm tốt” ví dụ như, tải về600MB dữ liệu có thể là một vấn đề vài phút, nhưngđối với những ai trong chúng ta mà chỉ có 1GB băng thôngcho toàn bộ cả một tháng, thì thường điều này là nằmngoài câu hỏi. Chỉ riêng nút thắt cổ chai đầu tiênnày đặt Linux nằm ngoài việc sử dụng của hầu hếtmọi người trong các quốc gia đang phát triển của thếgiới.

Bàibáo viết tiếp:

Sự không phổ dụngcủa Linux một cách tương đối trong hầu hết các quốcgia 'đang phát triển', so với Windows, có thể là do nhiềuyếu tố, nhưng tôi tin tưởng mạnh mẽ rằng vấn đềvề 'tính có thể truy cập được' là một vấn đề nổicộm. Trước khi bạn chiến đấu bằng các bình luận củabạn về việc vì sao Linux lại là tự do và Windows lạilà phải trả tiền, hãy để tôi nói cho bạn rằng vớitất cả sự chân thành và thật thà, 90% những người sửdụng Windows tại các quốc gia 'đang phát triển', chạycác phiên bản ăn cướp.

…

Đây là những gìlàm cho tôi tin tưởng rằng ở đó phải sẵn sàng các CDLinux, sau đó một số sự thâm nhập có thể thực hiệnđược. Điều này dẫn tôi hồ nghi liệu có bất kỳsáng kiến nào ở bất cứ đâu có ý định là cộng đồngLinux tại các phần 'làm tốt' của thế giới cùng nhau đểlàm ra càng nhiều bản sao mà họ có thể các phát tánđáng tôn trọng của họ và gửi chúng tới các cộngđồng người sử dụng tiềm tàng tại các quốc gia đangphát triển của thế giới này.

Here'sa paradox. Free software seems perfect for developing countries: it'sfree both to obtain and to share, runs well on low-spec machines and– an important aspect that is often overlooked – can be easilylocalised. And yet the uptake of free software in many such countriesis poor, with Windows still dominating computing at all levels. Howis this possible?

Here'swhat looks like a highly plausible explanation:

Ifyou live in a "well to do" country for instance,downloading 600MB of data might be a matter of minutes, but to thoseof us who only have 1GB of bandwidth for a whole month, it generallyis out of the question. This first bottleneck alone puts Linux out ofthe use of most people in developing parts of the world.

Thepost goes on:

Therelative unpopularity of Linux in most 'developing' countries,relative to Windows, can be due to many factors, but I stronglybelieve that the issue of 'accessibility' is the overriding one.Before you fire your comments about how Linux is free and Windows ispaid for, let me please tell you that in all sincerity and honesty,90% of Windows users in 'developing' countries, run pirated versions.

…

Thisis what makes me believe that should there be the availability ofLinux CDs, then some inroads can be made. This leads me to wonder ifthere is any initiative anywhe-re to the effect that the Linuxcommunity in the 'well to do' parts of the world come together tomake as many copies as they can of their respective distros and sendthem to potential user communities in developing parts of the world.

Vì thế, hãy coi nhữnglựa chọn về cách mà phần mềm tự do có thể mạng lạicho mọi người tại các quốc gia này.

Có những dự án đangtồn tại như Mỗi Đứa trẻ Một Máy tính Xách tay –OLPC, nhưng đã là thứ gì đó thất vọng, không ít hơnvì nó đã bỏ qua cam kết toàn phần ban đầu của nó đốivới GNU/Linux và đang đưa ra các hệ thống dựa trênWindows – thứ cuối cùng mà các quốc gia đang phát triểncần nếu họ đang muốn thoát ra khỏi sự phụ thuộc vàocác công nghệ đắt giá được sở hữu bởi các công typhương Tây.

Sau đó là những sángkiến mới như thứ này:

IBM, Canonical vàSimmtronics hôm nay đã công bố họ sẽ đưa ra thị trườngmột netbook Simmtronics dựa trên chip Atom của Intel, giáthấp vào các thị trường đang nổi lên. Simmbook sẽ đượctải trước với máy trạm của IBM cho phát tán Smart WorkLinux, dựa trên Ubuntu Netbook Remix, và sẽ lần đầu tiênsẵn sàng tại châu Phi với chỉ 190USD, IBM nói.

Đó là một cái giáphải chăng, nhưng 190 USD vẫn là quá nhiều đối với hầuhết mọi người tại các quốc gia đang phát triển. Giảipháp tốt nhất còn lại là gửi các CD và DVD mà có thểđược sao chép và truyền cho nhau trong những người màmuốn chúng.

Có thể là dễ dàngtạo ra một website nơi mà mọi người từ khắp nơi trênthế giới đề nghị được có các đĩa CD/DVD tự do, vànơi mà những thứ đó tại các quốc gia này mà vớinhiều tài nguyên hơn có thể đốt những đĩa này và gửichúng đi. Nhưng còn có một số vấn đề ở đây. Trướctiên, có những vấn đề về sự riêng tư: mọi ngườicó thể không muốn gửi cho những địa chỉ của họ tớimột site như vậy. Rồi thì luôn có mối nguy hiểm mà cácđĩa này gửi đi có thể không phải là các phát tán“chính hiệu”, mà có thể có những phần mềm độchại. Điều đó có thể được giải quyết bằng việcsử dụng hàm băm MD5 từ các phát tán có quan tâm (ví dụ,UbuntuHashes), nhưng đó là một quá trình chậm, đặc biệttrên các máy cũ.

So,let's consider the options of how free software can be brought topeople in these countries.

Thereare existing projects like One Laptop Per Child, but that has beensomething of a disappointment, not least because it has abandonedits initial total commitment to GNU/Linux and is offeringWindows-based systems – the last thing developing countries need ifthey are to escape f-rom dependence on expensive technologies owned byWestern companies.

Thenthere are new initiatives like thisone:

IBM,Canonical and Simmtronics today announced they will market alow-cost, Intel Atom-based Simmtronics netbook in emerging markets.The Simmbook will be preloaded with the IBM Client for Smart WorkLinux distro, based on Ubuntu Netbook Remix, and will first be madeavailable in Africa for just $190, says IBM.

That'sa reasonable price, but still $190 too much for most people indeveloping countries. The best solution remains sending out CDs andDVDs that can be copied and handed out locally among people who wantthem.

Itwould be easy to cre-ate a Web site whe-re people f-rom around the worldapplied for free CDs/DVDs, and whe-re those in the countries with moreresources could burn those discs and send them out. But there are afew problems here. First, there are issues of privacy: people mightnot want to send their addresses to a site such as this. Then thereis always the danger that the discs sent out might not be “real”distros, but might include malware. That can be addressed using MD5hashes f-rom the distros concerned (for example UbuntuHashes),but that's a slow process, especially on older machines.

Những gì cần thiết,sau đó, là đối với các đĩa được gửi đi bởi cácnguồn được xác minh sao cho những người nhận có thểchắc chắn chúng không chứa bất kỳ (vâng chắc chắnchấp nhận được – không có gì là hoàn hảo cả) phầnmềm độc hại nào. Trên thực tế, Canonical đã làm điềunày với mô hình Shipit.

Ubuntu sẵn sàngmiễn phí và chúng tôi có thể gửi cho bạn một đĩa CDphiên bản mới nhất (9.10 (Karrmic Koala) mà không có giáthành bổ sung nào, nhưng việc phân phối có thể mất 10tuần, nên bạn nên xem xét việc tải về ảnh CD nếu bạncó một kết nối Internet nhanh.

Điềuđó rõ ràng là một giải pháp tuyệt vời, nhưng nó cómột nhược điểm lớn, khi mà bài viết gốc đã trích ởtrên chỉ ra:

xin nhớ rằngCanonical như một công ty có những tài nguyên hạn chế,và không thể đáp ứng được tất cả những đòi hỏitừ những người sử dụng. Đĩa CD Ubuntu đầu tiên củatôi là Hardy mà đã tới thông qua Shipit, rồi Jaunty, khitôi đã yêu cầu một đĩa cho Koala, tôi đã được nóirằng tôi đã dùng hết quota của mình.

Bạn có thể khiếunại Canonical về điều đó: hãng cần cực đại hóa tínhhiệu quả của mô hình này bằng việc phân phối các đĩatự do càng rộng rãi càng tốt, mà nó có nghĩa là chỉmột bản sao. Nên có thể có giải pháp là đối vớichúng ta trả tiền cho Canonical để mở rộng mô hình này.May thay, có một cách dễ dàng để làm điều này bằngviệc sử dụng kho của Canonical.

Trên trang bán CD vàDVD, dễ dàng bổ sung một lựa chọn mua các bản sao đểđược bổ sung vào kho Shipit. Cũng có thể là một lựachọn chung hơn để điền thêm một đĩa bổ sung cho nhữngvụ mua trên site này – tôi chắc là nhiều người sẽhạnh phúc để bổ sung điều này tới giỏ mua hàng củahọ nếu có được với một cách không đau đớn và khárẻ tiền này để đưa Ubuntu tới mọi người tại cácquốc gia đang phát triển mà họ có thể muốn nhận cácđĩa này. Rồi thì, khi yêu cầu đối với Shipit tới,nhiều trong số họ có thể gặp được – bao gồm cảnhững yêu cầu bị quay lại vào thời điểm này.

Whatis needed, then, is for the discs to be sent out by authoritativesources so that the recipients can be sure they do not contain any(well, reasonably sure – nothing's perfect) malware. In fact,Canonical already does this with its Shipitscheme:

Ubuntuis available free of c-harge and we can send you a CD of the latestversion (9.10 (Karmic Koala)) with no extra cost, but the deliverymay take up to ten weeks, so you should consider downloading the CDimage if you have a fast Internet connection.

That'sclearly a great solution, but it has a big drawback, as the originalblog post quoted above points out:

pleaseremember that Canonical as a company has limited resources, andcannot meet all the demands f-rom users. My first CD of Ubuntu wasHardy which came via Shipit, then Jaunty, when I requested one forKoala, I was told I'd reached my quota.

Youcan hardly blame Canonical for that: it needs to maximise theeffectiveness of this scheme by distributing its free discs as widelyas possible, which means one copy only. So maybe the solution is forus to pay Canonical to extend that scheme. Fortunately, there's aneasy way to do this using the Canonical store.

Onthe pageselling CDs and DVDs, it would easy to add an option to buy copies tobe added to the Shipit pool. There might also be a more generaloption to append such an extra disc to other purchases on the site –I'm sure that many people would be happy to add this to theirshopping baskets if presented with such a painless and relativelylow-cost way of giving Ubuntu to people in developing countries whowould like to receive discs. Then, when requests to Shipit arrive,more of them could be met – including those repeat requests thatare turned down at the moment.

Kho của Canonical đãchấp nhận hầu hết các dạng thanh toán, nên không cầnthiết phải thiết lập hạ tầng thêm nào. Tất cả nhữngđiều cần làm là trang của kho sẽ được sửa một cáchtương ứng, và mô hình được công bố. Và tất nhiênkhông có lý do vì sao điều này nên bị hạn chế chỉcho Canonical và Ubuntu: bất kỳ phát tán nào cũng có thẻthiết lập các trang này với các hệ thống tương tựcho phép mọi người trả tiền cho các đĩa thêm để đượcgửi đi.

Cũngtốt như khía cạnh thuần túy nhân đạo, có những lý doích kỷ tốt vì sao mọi người lại muốn giúp lan truyềnphần mềm tự do tại các quốc gia đang phát triển. Nócó thể gia tăng thị phần của các phần mềm cốt lõinhư Firefox, OpenOffice.org và GNU/Linux, mà chúng có thể giúpthuyết phục nhiều công ty hơn hỗ trợ cho chúng, vànhiều chính phủ hơn áp dụng chúng. Nó sẽ làm gia tăngsố lượng các lập trình viên mà họ có thể đóng gópcho các dự án phần mềm tự do, làm cho chúng tốt hơncho mọi người. Nó cũng có thể làm cho toàn bộ nhữngứng dụng mới, của bản xứ có thể được tạo ra chocác quốc gia đang phát triển và những nhu cầu đặc biệtcủa họ. Nó còn có thể dẫn dắt tới toàn bộ một kỷnguyên mới của việc tạo ra và sử dụng phần mềm tựdo. Nghe có vẻ như một tình huống thực sự cùng thắngwin – win: thế còn về việc bắt đầu để cho trái bónglăn, hỡi Canonical?

TheCanonical store already accepts most forms of payment, so there's noneed to set up extra infrastructure. All that needs to be done is forthe store page to be modified accordingly, and for the scheme to bepublicised. And of course there's no reason why this should belimited to Canonical and Ubuntu: any distro could set up pages withsimilar systems allowing people to pay for extra discs to be sentout.

Aswell as the purely philanthropic aspect, there are good selfishreasons why people might want to help spread free software indeveloping countries. It would increase the market share of coresoftware like Firefox, OpenOffice.org and GNU/Linux, which would helppersuade more companies to support them, and more governments toadopt them.  It would increase the pool of programmers who cancontribute to free software projects, making them better foreveryone.  It would also make it more likely that entirely new,indigenous applications would be cre-ated for developing countries andtheir particular needs.  It might even lead to a whole new eraof free software creation and use.

Soundslike a real win-win situation: how about starting the ball rolling,Canonical?

Dịch tài liệu: LêTrung Nghĩa

letrungnghia.foss@gmail.com